70 / 84
SPOR
1)
Çift yelkenli teknenin büyük olan yelkenidir. Direğe
bağlıdır. ANA YELKEN adı verilir. Ana yelken ipleri
(iskotalar) yardımıyla kontrol edilir. Yelkene daha iyi
formverebilmek için bazı ana yelkenlerde yelkene
paralel önden arkaya doğru doğru çıtalar bulunur.
2)
Gene iki yelkenli teknelerde (sloop arma) öndeki
küçük yelkene FLOK ya da CENOVA adı verilir. Eğer
öndeki yelken teknenin direğini geçmiyorsa ya
da çok az geçiyorsa flok, yüzde 5’lik bir kısımdan
fazlasını geçiyorsa ve direğin en tepesinden
başlıyorsa cenova adını alır.
3)
Yelken direğinin ayakta durmasını sağlayan ve bu
direği baştan destekleyen teldir. BAŞ ISTRALYA
adını alır. Özellikle büyük yelkenli teknelerde
orsa seyrinde üzerine büyük yükler bindiği için
sağlamolmalıdır. Gerilmelerinin belli ölçüleri
vardır. Çok gergin ya da çok boş olmaması
için tansiyon ayarı yapılarak gerginliği
ayarlanmalıdır.
4)
Direği arkadan destekler gibi görünen
tele de KIÇ ISTRALYA denir. Esas
görevi sert havalarda gerilerek direği
bükmektir ve bu sayede yelkendeki
toru azaltmaktır. Çünkü sert
havalarda fazla tor zaten istenmez.
5)
Ana yelkeni alttan tutan ve
direğe bağlı olan uzun ince
parçadır. Görevi yelkeni alttan
açık tutmak ve yelkenin
formunu ayarlamaktır.
YELKENLİ TEKNENİN KISIMLARI
BUMBA oynayan bir parçadır. Rüzgara göre
devamlı hareket eder ve ayarlanır. Özellikle sert
havalarda rüzgaraltına doğrumanevra yaparken
(boci tramola-kavança) ani ve çok hızlı hareket
edebileceğinden dikkat edilmelidir. Dolayısıyla
dönüş dikkatli yapılmalıdır.
6)
Yelkenin yukarıda durması için gerekli ana
parçadır. DİREK adı verilir. Yelken direk yardımıyla
basılır ve kullanılır. Uzunlukları ve yapıldığı
malzeme tekne boyuna, tasarımına ve amacına
göre değişiklik gösterir.
7)
Direği yandan destekleyen ve tutan teldir.
ÇARMIK teli adını alır. Yelkenli teknenin
sancağında ve iskelesinde olmak üzere iki veya
daha fazla adet vardır. Yelken seyri sırasında
özellikle rüzgarüstü çarmık teli üzerine
büyük kuvvetler biner. Bu sebepten dolayı
rüzgaraltı tel ise biraz daha boş gibi görünür.
Bunlarında ayarları tansiyon ölçümüyle
hesaplanıp, yapılmalıdır.
8)
Denizdeki tüm teknelerde ve
yelkenli teknelerde ortak kullanılan bir
terimdir. Teknenin yanlarına BORDA
adı verilir.
9)
Her teknede aynı adı alır. BAŞ
kısımdır.
10)
Her teknede aynı adı alır. KIÇ
kısımdır.
11)
Her teknede aynı adı alır.
BAŞ ÜSTÜ adı verilen kısımdır.
karmaşık yapmasıdır.
Günümüzde bir spor dalı olan ve
denize gönül verenlerce çok
sevilen yelkencilikte genel olarak
üç tip seyir bulunuyor. Hemen
yeri gelmişken açıklayalım;
seyir, rüzgârın yelkene ana
yönlerden geliş açılarına verilen
isim... Yelkenli teknenin rüzgârın geliş
yönüne göre rüzgâra karşı gitme çabasına
'orsa seyri' deniyor. Peki, rüzgâra karşı nasıl yol alınıyor?
Dünyada hiçbir yelkenli rüzgâra karşı seyredemez,
yelkenlerde basınç oluşamadığı için yelken 'yapraklama'
yani bir sancak (sağ), bir iskele (sol) tarafa bayrağın
dalgalanması gibi salınımhareketi yapar. Rüzgârın
tekneye bordalarından (yanlarından) 90
derece açıyla vurmasına ise 'apaz seyri'
deniyor. Apaz seyri, genellikle orsaya
göre yelkenli teknenin daha az
'bayılması' bakımından daha rahattır.
Son olarak, yelkenli tekne rüzgârı tam
arkadan alarak seyrediyorsa, buna da
'pupa seyri' adı veriliyor. Halk arasında
en çok bilinen seyir türü de bu.
YELKEN HALATLARI
Yelkene yeni başlayanlar ya da yelkeni keyif ve gezi amaçlı
kullananlar için sadece iki çeşit halat adını ezberlemeleri,
rahatça seyir yapabilmeleri için yeterli sayılıyor. Bu
yesilay.org.tr
70
YEŞiLAY
•
AĞUSTOS 2015