33 / 84
EYLÜL 2018 33
beslenme, yoğun stres ve ilaç
kullanımı geliyor. Burada kötü
beslenmeye çok fazla gluten
tüketimini de ekleyebiliriz. Yani
buradan çıkaracağımız sonuç
şu olmalı, bağırsak floramızı
iyileştirip beslenmemize dikkat
edersek bu duyarlılığa karşı
direncimiz artacaktır. Fakat yine
de gluten, beslenmemizin temelini
oluşturmamalı.
Peki, çölyak hastalığı nedir? Bu
hastalığın sebepleri arasında
neler yer alıyor?
Çölyak hastalığı, kan taraması
ve ince bağırsak biyopsisiyle
tespit edilebilen bir rahatsızlık.
Genellikle çocukluk çağında fark
edilmiş olur. Çölyak hastaları,
glutenli gıdalar tükettiğinde
bağışıklık sistemleri ince bağırsağa
zarar verir. Eğer ailede varsa çıkma
olasılığı yüksek olan genetik
kökenli bir hastalıktır.
Gluten hassasiyeti ve çölyak
hastalığı çoğu zaman birbirine
karıştırılıyor. İkisi arasındaki
farklar nelerdir?
Çölyaksız gluten duyarlılığı
çölyak hastalığından farklıdır.
Alerjen bir durum, çölyak gibi
bir bağışıklık hastalığı veya
biyopsiyle tespit edilen bir
durumdeğildir. Bu nedenlerle
gluten hassasiyeti fark edilmesi
daha geç yaşlarda gerçekleşen,
biyopsi sonucunda çölyak
hastalığı çıkmadığı halde çölyağa
benzer semptomlar yaşatan bir
rahatsızlıktır. Belirtiler genellikle
mide-bağırsak problemleri, eklem
ağrısı, baş ağrısı, yorgunluk ve
cilt problemleri gibi çok geniş
alanda kendini gösterebilir.
Bazı durumlarda çölyak kadar
şiddetli olmayabilir, ancak
ileri safhalarında şikayetlerin
şiddetinin arttığı biliniyor. En
büyük farkı, çölyak hastalarında
durum geri dönüşü olmayan
bir haldedir. Ancak gluten
duyarlılığında bu durumu
iyileştirmek veya hafifletmek
mümkündür.
“Glutensiz
beslenmedede
yeterli vedengeli
beslenmek
mümkün.
Yalnızcaher
diyet türünde
olduğugibi bazı
vitamin-mineral
eksikliklerinin
meydana
gelmemesi için
muadili olan
glutensizgıdaları
beslenmemize
eklemekönemli.”
Sizce çölyak hastalığına ve
gluten hassasiyetine sahip
olmayan sağlıklı kişilerin
glutensiz beslenmesi ve
zayıflamak için uzun süre
glutensiz diyetler uygulaması
doğrumu? Bu durum ileride
farklı sağlık sorunlarına yol
açar mı?
Glutensiz beslenmede de
yeterli ve dengeli beslenmek
mümkün. Yalnızca her diyet
türünde olduğu gibi bazı
vitamin-mineral eksikliklerinin
meydana gelmemesi için
muadili olan glutensiz gıdaları
beslenmemize eklemek önemli.
Muadillerini ekleyebildiğimizde
genellikle eksiklik yaşanmaz.
Ancak bazı kişilerin takviye
alması gerekebilir. Bu durum
aslında her beslenme çeşidi
için geçerli. Bilinçli bir şekilde
uygulandığında ileride farklı
sorunlara yol açmaz.
Sağlıklı bir diyette gluten içeren
besinler yer almalı mı?
Gluten proteinleri,
gastrointestinal sistemimizin
enzimleri tarafından sindirilmeye
karşı oldukça dirençlidir. Genetik
olarak yatkın kişilerde irritabl
bağırsak sendromuna benzer
şikayetlere veya alerjiye neden olan
patojenlerin ortaya çıkmasıyla
sonuçlanır. Sağlıklı bireylerde
bu hassasiyet yoksa bile gluten
proteinleri sindirimi çok zor ve fazla
tüketiminde bağırsak florasına zarar
verebileceği için hastalıklara alt
yapı oluşturmamak adına kontrollü
tüketmekte fayda var.
Çölyak hastalığı ya da gluten
hassasiyeti bulunan kişilere
beslenme konusunda nasıl
tavsiyelerde bulunursunuz?
Tüketmeleri ve tüketmemeleri
gereken besinler hangileri?
Çölyak hastaları veya gluten
hassasiyeti bulunan kişilerin tek
tedavisi eliminasyon diyetidir.
Elbette bağırsak florasını
iyileştirmek amacıyla farklı tedavi
protokolleri de uygulanmalı.
Ancak başta glutensiz beslenmek
şart. Çölyak hastalarında bu
durum tamamen kesmek anlamına
gelir. Ancak gluten hassasiyeti
bulunan kişilerde bu durum kişiye
özel değişebiliyor. Glutenden
kaçınmak için mutlaka paketli
gıdalarda etiket okumak ve
yemeklerin içeriğini sorgulamak
gerekir. Çok basit bir sostan veya
katkı maddesinden ötürü o ürün
kırmızı çizgiyi geçebilir.
Gluten hassasiyeti için ‘çölyaksız gluten duyarlılığı’
diyebiliriz. Yani çölyak gibi bir bağışıklık hastalığı
değildir. Ancak çölyak olmadığınız halde çölyak
benzeri belirtiler yaşıyorsanız muhtemelen gluten
hassasiyetine sahipsiniz.