12 / 84
dosya
Akran baskısına maruz kalan çocuk ve
gençlerde gözle görülür birtakım davranışsal
değişimler olur. Çeşitli olumsuz alışkanlıklara
uyum sağlamaya çabalayabilir, bu doğrultuda
bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapabilir, eskiden sahip
olmadıkları ancak, yakın zamanlarda edinmeye başladıkları
yeni düşünce biçimlerine kanalize olabilirler.
Ç
ocuk ve gençler, akranları
arasında kabul ve takdir
görmekten ya da popüler
olmaktan hoşlanıyor. Tıpkı
yetişkinler gibi onlar için de bir
grubun sevilen ve değer verilen bir
üyesi olmak önemli. İbn Haldun
Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik
Danışmanlık Ana BilimDalı
ÖğretimÜyesi Dr. Duygu Dinçer,
“Bu tür grup üyelikleri öz değeri ve
aidiyet hissini artırır. Örneğin, pek
çok çocuk ve genç, arkadaşlarıyla
aynı tür müzikleri dinlemek, aynı
şekilde giyinmek, aynı şekilde saçını
kestirmek ve böylece grup ruhunun
bir parçası olmak ister. Akran grupları,
sahip olduğu davranış kalıpları ve
değerler sistemiyle üyelerini yani
gençleri belli biçimde davranmaya
ve grup normlarına uymaya güdüler,
onlar için referans kaynağı haline
gelir. Akranların çocuk ve gençler
üzerindeki etkisi her zaman bu kadarla
sınırlı kalmayabilir. Örneğin; akran
baskısı heyecan aramak için birlikte
hırsızlık yapmak, sigara içmek ya da
kavga etmek gibi zararlı veya yasal
olmayan şekilde kendini gösterebilir.
Zararlı sonuçlarından söz edilen akran
etkisi bu ikinci türdeki akran baskısına
karşılık gelir. Akran baskısı çocuk
ve gençleri yanlış olduğunu bile bile
belirli türde davranışta bulunmaya ya
da riskli davranışlar sergilemeye sevk
eder.” diyor.
10-14 YAŞ ARALIĞINADİKKAT
Dr. Dinçer’e göre çocuklar,
arkadaşlarının kendileri hakkında
ne düşündüğüne önem vermeye
başlar başlamaz akran baskısı
kendisini hissettirebilir: “Baskının
teknoloji kullanımına yönelik
tutumlardan ya da onlara
erişim olanağına sahip olup
olmama durumundan değil
akran gruplarının etkisinden
de söz etmek gerekir. Dinçer,
“Bu etki bağımlılık davranışının
gelişmesinde temel belirleyici
olmasa da çeşitli şekillerde
oluşabilir ve çoğu zaman bir risk
faktörü olarak karşımıza çıkabilir.
Örneğin, akran grubu düzenli
olarak alkol, sigara ya da madde
kullanan gençler bu deneyimi
normalleştirebilir ve madde
kullanmaya başlayabilir. Yapılan
araştırmalar ergenlik yıllarında
alkol, sigara ya da madde kullanan
başlangıç evresinin ilkokul
yıllarına rastladığı tahmin edilse
de daha erken yaşlarda da ortaya
çıkabilir. Yalnızca okulda değil,
yaz kamplarında, sanat ya da spor
gruplarında yani çocuk ve gençlerin
etkileşim içinde olduğu her yerde
oluşabilir. Bununla birlikte birçok
araştırma, akran baskısı konusunda
en kırılgan dönemin 10-14 yaş
aralığına rastladığını ve etkisinin
yaş ilerledikçe (18 yaşa doğru)
giderek azaldığını gösteriyor.”
AKRAN BASKISININ
BAĞIMLILIĞA ETKİSİ
Bağımlılık söz konusu olduğunda
yalnızca alkol, sigara, madde ve
Gençler ve çocuklar arasında oldukça sık rastlanan akran baskısı, pozitif ve daha çok negatif
etkileriyle dikkat çekiyor. İbn Haldun Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim
Dalı ÖğretimÜyesi Dr. Duygu Dinçer, ailelerin ve gençlerin akran baskısıyla nasıl mücadele
edebileceğini anlattı.
AKRANBASKISINA “DUR” DEYİN
Mürsel ÇAVUŞ
Yeşilay
12
AKRAN BASKISINA AİLE KALKANI