belerimizden bahsedip, sonuçlarla ilgili kı-
sımları onlarla paylaşarak, onların kararı-
nı kolaylaştırabiliriz. İşte bağlılık bu nok-
tada başlar. Ancak bağlı olmak bağımlı ol-
mayı gerektirmez; bilakis bağlılık herkesin
kendi nispetinde sisteme destekçiliğini ge-
rekli kılar. Bağımlılık ise, bağımlı olunana
teslimiyet ve onun güdümünde olmak gibi
bir durum söz konusudur ki, işte bu ilişki
biçimi sonrasında başka sorunlara yol aç-
ması muhtemel, normal olmayan yoldur.
Bu ayrım nasıl yapılır diye sorduğunuz so-
ruya cevap olarak öncelikle yaşı kaç olur-
sa olsun, bireyin kendi kararlarını verebil-
me –sonuçlarına katlanacak şekilde- hak-
kını kendisine vermek gerekir. Onun adına
karar vermek, onun veremeyeceğini, buna
gücü ya da tecrübesinin yetmeyeceğini
öne sürerek onun iyiliği için yaptığını dü-
şünmek, aslında ona iyilik etmek değildir.
Küçük yaştan itibaren, kararları vermesini
sağlamak ve verdiği kararın neticelerinin
yükünü üstlenmek bireyin sağlıklı gelişi-
mini sağlamada ve bağımlılığı yani dıştan
denetimliliği azaltmada yardımcı olacaktır.
Madde bağımlılığı eğitimi çocuğun yaşına ve
algılayışına göre farklılık gösteren hassas bir
eğitimdir. Çocukluktan başlamak istersek eğer;
neyin doğru neyin yanlış olduğunu çok faz-
la ayırt edemeyen çocuklara madde bağımlılığı
eğitimi ne düzeyde verilmelidir?
Bir kere madde bağımlılığı eğitimine, çev-
redeki rol modellerin (anne-baba, öğret-
men, karşılaşılan meslek temsilcileri vb.) bu
konuda gösterdikleri davranış kalıpları ile
süreç içine girilmiş olur. Dolayısıyla kötüyü
iyiden ayırt edecek sahnelerle büyüyen ço-
cuğun, yanlışı tanımlamak için yanlışı öğ-
renmesi her zaman gerekmez. Doğruyu öğ-
rettiğinizde, zaten doğru olmayan yanlı-
şı da öğrenecektir. Bu anlamda madde ba-
ğımlılığı eğitimi hele de daha bu konuda hiç
girişimi ve bağımlı olma ihtimali olmayan
yaşlarda düşünülmez bile. Ancak sağlık-
lı yaşam becerileri, fiziksel, zihinsel ve duy-
gusal sağlıklı olma hallerini kazanmış bir
öğrencinin zaten madde bağımlılığı ile ilgi-
li doğrudan bir eğitime ihtiyacı olmayacak-
tır. İlerleyen yaşlarda ise bu eğitim, yanlışın
sonuçlarını göstermek amaçlı ve bu işi de
görmüş, bir şekilde karşılaşmış veya karşı-
laşma ihtimali yüksek yaşlarda uygun me-
totlarla yapılmalıdır. Aile olarak, eğer mad-
de kullanan bir ebeveyn var ise, çocuğa bu-
nun yanlışlığını öğretmeniz bir o kadar zor
olacaktır. Onun için mümkün olduğun-
ca yetişkinler rol model olarak sağlıklı dav-
ranmak zorundadırlar.
Bu noktada merak duygusuna yol açmamak
için eğitimin dengesini nasıl tutmalıyız?
Madde bağımlılığı eğitimi dediğiniz za-
man tek tip bir eğitim akla gelmez, yanlışı
öğretmek yanlışı yaptırmamak içindir, an-
cak bazen yanlışı bilmeyene öğretmiş ol-
mak ve yanlışlığını tam anlatamamanın
getirdiği riskler vardır. Onun için mümkün
olduğunca yanlışı öğretmekten ziyade bir-
çok eğitim yaklaşımı doğruyu tam öğre-
Çocuklarda karar verme
becerisinin oluşması olası
dıştan denetimliliği yani
bağımlılığı azaltmada
yardımcı olacaktır.
“
