me ve mahsul ikame programları dağıtım zincirinde
daha aşağılarda olan tüketici ülkelerde uyuşturucu
maddelerin bulunabilirliği veya fiyatı üzerinde hiçbir
algılanabilir etkisi olmamıştır. Bir ülke veya bölgede
uyuşturucu madde üretimi veya geçişi azaltıldığında
bu faaliyetler sadece uyuşturucu üretiminin, uyuş-
turucu kaçakçılığı rotalarının ve uyuşturucu madde
ticaretindeki güç merkezlerinin coğrafi olarak yer de-
ğiştirmesine neden olmuştur. Beşincisi, bazı durum-
larda, tedarik şokları yerleşik piyasaları olan ülkelerde
uyuşturucu maddenin bulunabilirliğini, saflığını ve
zararlarını geçici olarak azaltmıştır.
Hukuki yaptırımlar uyuşturucumadde kullanımını
azaltmaya yönelik en önemli tedbirlerden biridir.
Hukuki yaptırımmüdahaleleri bireylerin yaptırım teh-
didi yoluyla uyuşturucu madde kullanımından uzak-
laştırılmasına çabalamaktadır. Olumlu uyuşturucu
testlerini takip eden anlık, kesin ve tutarlı yaptırımların
uyuşturucu madde kullanımında ve uyuşturucu mad-
de suiistimalinde bulunan kişilerin suçlarında önemli
ölçüde azalma getirdiğine dair kanıtlar artmaktadır.
Hukuki yaptırımın başka bir görevi de tedaviye sevk et-
meyi desteklemek ve tedavide kalınması için teşvikler
sağlamaktır. Uyuşturucumaddemahkemeleri bu yak-
laşımın bir örneğidir. Bunların kişileri tecil edilmiş ceza
ya da başka saptırma programlarındansa tedavi altında
tutmada daha etkili oldukları tespit edilmiştir.
Tedarik kontrolü yoluyla yerleşik piyasalarda uyuştu-
rucu kullanımını önemli oranda bastırma kabiliyeti ve
kullanıcı yaptırımları sınırlı olabilir. Dolayısıyla, yaptırım,
uyuşturucu madde piyasalarının yardımcı etkileri-
nin yönetilmesinde, yakından denetlenen suçluların
uyuşturucudan uzak tutulmaya zorlanmasında ve
geleneksel tedavi müdahelelerin tamamlanmasında
daha büyük potansiyele sahip olabilir.
Bazı ülkelerde (örn. Portekiz, ABD), son zamanlarda,
cezai yaptırımların olumsuz yan etkilerini ortadan kal-
dırmak amacıyla yasadışı madde kullanımına yönelik
cezaları azaltma veya değiştirme çabaları olmuştur.
Tutuklamanın ve artan yasal cezaların denendiği bir
dönemden sonra bazı ülkeler, uyuşturucu maddelerin,
özellikle kenevirin, kişisel kullanım için küçük miktar-
larda bulundurulmasına ilişkin cezaları azaltmanın olası
faydalarını keşfetmeye başlamıştır. Tedarik kontrolüne
başka bir geniş kapsamlı yaklaşım da psikofarmasö-
tiklerin (psikoaktif özelliklerinden dolayı yasadışı ola-
rak kullanılan veya satılan ilaçla ağrı tedavisi gibi tedavi
maksadıyla tasarlanmış uyuşturucular) saptırılmasını
kontrol etmek amacıyla uygulanmıştır. Bu, ilaç şirket-
lerinin, eczacıların ve doktorların reçete uygulama-
larıyla gerçekleştirilmektedir. Maksat, onaylı tedavi-
lerde kullanıldığında bu ilaçlara erişime izin verirken
yaptırımsız veya tıbbi olmayan kullanımı engellemek
amacıyla farmasötik ilaçlara erişimi yönetmektir.
2009 BirleşmişMilletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNO-
DC) Politik Beyanı, uyuşturucumadde politikasına, hem
talebin azaltılmasını hemde tedarik kontrol tedbirlerini
uyumlu hale getiren “bütüncül ve dengeli bir yaklaşımı”
gerektirmiştir. Politik Beyanın yürürlükteki “bilimsel
kanıta dayalı” uyuşturucu politikasına bağlılığı tedarik
kontrolü ve ceza adalet tedbirleri ile talep azaltmayı
bütünleştirecek bir teşvik sağlamaktadır. Uyuşturucu
tedarik kontrolü, talep azaltma ve erkenmüdahaleyi
kapsayan uyuşturucumadde politikalarında amaçlanan
halk sağlığı ve sosyal refahın arttırılmasıdır.
2009 Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi
(UNODC) Politik Beyanı, uyuşturucumadde politikası
için, hem talebin azaltılmasını hemde tedarik kont-
rol tedbirlerini uyumlu hale getiren bütüncül ve den-
geli bir yaklaşımının olması gerektiğini belirtmiştir.
Prof. Dr. Thomas Babor
, bu makalenin sunumunu Yeşilay’ın
29 Eylül-1 Ekim 2014 tarihleri arasında yaptığı Uluslararası
Uyuşturucu Politikaları ve Halk Sağlığı Sempozyumu'nda
“Uyuşturucu Politikalarında Halk Sağlığı Yaklaşımları”
oturumunda sunmuş, dergimiz için de ayrı olarak kaleme
almıştır.
yesilay.org.tr
23
YEŞiLAY
•
KASIM 2014
Prof. Dr. Thomas Babor
