37 / 84
&EĽØRØ^Ø }RI HSĴVY IĴIFMPHMĴMRM^ OEHEV pSO
IĴMT FIOPIQI]I FEĽPE]ØR eSO HIĴMP
HEOMOE
WSRVE FS]RYRY^HEOM KIVMPQI]M LMWWIHMT FY
LMWXIR VELEXWØ^PØO HY]YT FEĽØRØ^Ø OEPHØVQEO
MWXI]IGIOWMRM^ %RGEO IPMQM^HI XIPIJSR ZI]E XEFPIX ZEVOIR E]RØ
TS^MW]SRHE WEEXPIVMQM^M KIpMVIFMPM]SVY^
KASIM 2019 37
Syndrome) denmektedir. Bu
sendrom, göz/görme şikayetleri
ve baş-boyun şikayetlerinden
oluşmaktadır. Yoğun bilgisayar/
dijital ekran kullanımında göz
kırpma refleksimiz azalır ve bu
da göz kuruluğuna sebep olarak
gözlerde kızarıklık, yanma, batma
ve kaşınma gibi şikayetlere yol açar.
Bu durumda suni gözyaşı damlaları
oldukça faydalı olmaktadırlar.
Yine özellikle düzeltilmemiş
hipermetropisi (yakın görme
sorunu) ve astigmatı olan kişilerde
dijital ekran kullanımı esnasında
ve sonrasında göz çevresi ve
baş ağrıları oldukça sık olarak
görülmektedir. Yine bilgisayar
ve dijital ekran kullanımında
ekran aydınlatmasının uygun
olması, ortam aydınlatmasının
uygun olması, ekranın temiz
olması, ekranda yansımaların
engellenmesi, uygun yazı
büyüklüğü ve uygun çözünürlükte
görüntülerle çalışılması görsel
şikayetlerin azalmasında katkıda
bulunacaktır.
Uzun saatler ekrana bakmak kas-
iskelet sitemi üzerinde nasıl etkiler
oluşturur?
Artık bir uzvumuz gibi
kullandığımız akıllı telefonların
ve tabletlerin vücudumuza hem
fizyolojik hem psikolojik etkilerini
son 10 yılda inceleyen yüzlerce
bilimsel makaleye rastlamak
mümkündür. Kas iskelet sistemini
ayakta ve dengede tutmak için
pek çok sistemmükemmel bir
ahenk içerisinde çalışmaktadır.
Kas iskelet sisteminde çok
sayıda mekanoreseptör, ağrı-ısı
reseptörleri, dokunma ve basınç
reseptörleri bulunmaktadır. Bu
reseptörler ilgili dokudaki uyarıyı
aldıktan sonra milisaniyeler
içerisinde ilgili sistemleri de dahil
ederek dengeyi sağlar ve sorun
oluşmasını engellemeye çalışır. Bu
bir düşme sırasındaki reflekslerin
devreye girerek ani bir sakatlamayı
engellemeye çalışması da olabilir,
uzun süre gerilmeye maruz
kalan bir bölgenin o bölgeden
gelen uyarı sonucunda gerilimi
azaltma şeklinde de olabilir.
Postür ile ilgili yapılarda; kemik
yapılar, bağ dokuları, ligamanlar,
derin ve yüzeysel kaslarda da
benzer mekanizma işler. Başın
öne eğilmesiyle omurgaya binen
yük aynı oranda artar. Postür
kasları gerilmeye maruz kalır. Bu
gerilme kas grubu için bir limitin
üzerine çıkınca bazen farkında
olarak, bazen farkında olmayarak
pozisyonumuzu değiştiririz. İşte
akıllı telefon kullanımının etkisi
tam da bu noktada devreye giriyor.
Gelen uyarılara karşı farkındalık
azalıyor. Bunu elinizde telefon
yokken deneyebilirsiniz. Başınızı
öne doğru eğebildiğiniz kadar
çok eğip beklemeye başlayın.
Çok değil 1-2 dakika sonra
boynunuzdaki gerilmeyi hissedip
bu histen rahatsızlık duyup
başınızı kaldırmak isteyeceksiniz.
Ancak elimizde telefon veya
tablet varken aynı pozisyonda
saatlerimizi geçirebiliyoruz. Telefon
veya bilgisayar başında saniyeler
içerisinde bir duygudan diğerine
atlıyoruz ve aynı pozisyonda ne
kadar kaldığımızı fark etmiyoruz
bile. Kaslar, kemikler, bağlar
istediği kadar uyarı göndersin,
farkındalığımız o uyarıları
algılayamayacak kadar kapanmış
oluyor. Kas iskelet sistemi de bu
0Q %S "INFU (ÛSBZ #BUNB[
Ortoped ve Travmatoloj Uzmanı Op.
Dr. Ahmet Güray Batmaz: “Başınöne
eğ lmes yleomurgayab nen yük aynı
orandaartar.”