46 / 84
İÇSELLEŞTİRME ÇOK ÖNEMLİ
Değerler eğitiminin model alma,
izleme, gözlemleme ve hissetme
ile kişinin içselleştirerek hayatına
şekil verebilmesi şeklinde olması
gerektiğine vurgu yapan Şaziye
Senem Başgül, “Birçok bilgiye
sahip olunur ama belirli bir bilinçle
kendine ve çevreye karşı sorumlu
olmayı öğrenmek önemli. Bilginin
deneyimlenmesi, sorgulanması,
tartılıp biçilmesi ve sonucunda
yoğrulması gerekir. Çocuklar
sorgulamayı, sıra beklemeyi
öğrenmeli. Toplumsal düzenin
yerleşmesi sadece okulda verilen
ders ile olmaz. Tüm toplum bunu
içselleştirmeli” diyor. Soyut bir
kavram olan dinin eğitiminin ezbere
dayalı kalıplardan ziyade yaradılışın
ve varlığın amacı ile sorumlulukları
üzerinden olması gerektiğini
belirten Başgül şöyle devam ediyor:
“Bilgiler üzerinden değil, vicdan
ve değerler üzerinden öğretilmeli.
(IĴIVPIV IĴMXMQM QSHIP EPQE M^PIQI
K}^PIQPIQI ZI LMWWIXQI MPI OMĽMRMR
MpWIPPIĽXMVIVIO LE]EXØRE ĽIOMP ZIVIFMPQIWM
ĽIOPMRHI SPQEPØ
İSRAFVARSADEĞERDEN SÖZ
EDİLEMEZ
Şaziye SenemBaşgül şöyle
konuşuyor; “Aynı mahallede birinin
ayağında ayakkabı yokken, diğeri 4
bin liralık ayakkabı giydiğinde, biri aç
yatarken diğeri açık büfeden tabağına
doldurduklarını çöpe döktüğünde,
biri dershaneye giderken diğeri
kalem bile bulamadığında, biri
yolda bulduğunu almayıp diğeri o
kişinin evine hırsız olarak girdiğinde
değerleri korumak çok zor. Biri
açken diğeri israf ettiğinde yine
değerlerden bahsedemeyiz, okulda
verilen değerler eğitimi havada kalır.
Türkiye‘de de yaşanan olumsuz
toplumsal olaylar, insanların
değerleri yeterince kazanamamasına,
bu da döngüsel olarak toplumsal
değerlerin kaybına neden oluyor.”
İYİ ÇEVREDEKENDİLİĞİNDEN
GELİŞİYOR
“Normal gelişen, herhangi bir
psikopatoloji (normal dışı davranış),
ruh sağlığı problemi olmayan
kişilerde, kötü olmayan bir çevrede
yaşayanlarda değerler genellikle
kendiliğinden gelişiyor” diyen
Şaziye SenemBaşgül sözlerini
şöyle tamamlıyor: “Çocuğun bunu
engelleyecek psikopatolojisi varsa,
örneğin dikkat eksikliği hiperaktivite
bozukluğu ya da dürtü kontrol
bozukluğu varsa önce tedavi olması
gerekir. Davranım bozukluğu olan
insanlar eğitim dahi alsalar bu
değerleri koruyamazlar. Ruhsal
hastalıklardan korunmak için ruhsal
bağışıklık dediğimiz dayanıklılık
kavramı var. Dayanıklılığı az olan
insanlar ruhsal hastalıklara daha
yatkın olur. Ruhsal dayanıklılığı
artırmanın bir yolu da değerleri
artırma. Dolayısıyla değerler
artırılmadığında ruhsal hastalıklar
artıyorken ruhsal hastalığı olan
kişilerde de değerler oturmuyor.”
Sorgulamaktan kaçınılmamalı.
Zorlayıcı, baskıcı ve korkutucu
olmamalı. Örneğin ebeveynlerin
kullandığı; ‘Çocuk yanlış yaptığında
cehenneme gider’ cümlesi aciziyet
ifadesidir. Din eğitimi ebeveynlerin
aciziyetine alet edilmemeli.
Bu; çocuğa herhangi bir değeri
öğretmez, o değerden uzaklaştırır.”
GELİR EŞİTSİZLİĞİ BASKI
KURUYOR
Değerler eğitiminin, çocuklarda
düşüncenin, bedenin, psikolojinin,
eleştirel perspektifin gelişmesine
eşlik ettiğini kaydeden Şaziye
Senem Başgül, “Bilinç seviyesine
getirildiğinde devamlılığı olur,
bu da toplumsal değerler adına
yozlaşmadan korunmayı sağlar.
Günümüzde toplumsal adaletin
sağlanamaması, gelir dağılımındaki
eşitsizlik, güvensiz ortam,
düzensizlik, artan şehir nüfusu,
göçler nedeniyle tüm değerler ağır
baskı altında. Böylesi bir ortamda
değerleri korumak çok zor. 1943’te
Maslow, insanların ihtiyaçlarının
bir piramide benzediğini, bir
insanın en temel ihtiyacını
gidermeden üst basamaklarda
bulunan diğer ihtiyaçlara
ulaşamayacağını bildirmiş.
(İhtiyaçlar Hiyerarşisi) Maslow’a
göre; insan temel ihtiyacını
karşılayamayacak durumdaysa
değerler kavramını da geliştirmek
mümkün değil. Gelişmiş
ülkeleri gelişmemiş olanlarla
karşılaştırdığımızda değerlerin daha
iyi oturduğunu görüyoruz. Gelir
dağılımı dengesizleştikçe değerlerle
ilgili ters orantı oluyor. O yüzden
gelişmemiş ve gelişmekte olan
ülkelerde toplumsal olumsuzluklar
ya da gelir dağılımı dengesizlikleri,
değerlerde yozlaşmaya, değerler
eğitiminin oturmamasına sebep
oluyor” diyor.
Ahlak,
Adalet,
Dürüstlük,
Alçak gönüllülük,
Sevgi,
Şefkat,
Saygı,
Mahremiyet,
Vicdan,
Duyarlı olma,
Birlikte yaşayabilme,
Çalışkan olma,
Sorumluluk,
Empati, hoşgörü,
Nezaket,
Özgürlük,
Sabır.
TEMELDEĞERLERİMİZ
ZBĆBN
Yeşilay
46