Kalem ve Bisiklet
Güzel bir öğleden sonra. Televizyonda, Fransa Bisiklet Turu
var. Bir yandan işinize bakarken bir yandan da gününü pedal
çevirerek geçiren bu adamları izliyorsunuz. Sprinterler, tır-
manışçılar, domestikler. Karşınızda güzel kentler, kasabalar,
manzaralar var. Her şey toz pembe değil. Doping de burada,
cezalar ve skandallar da...
Bu, Fransa Bisiklet Turu. İyisiyle kötüsüyle, bisikletin icadının
bize kazandırdığı en büyük organizasyon. Peki, hiç düşün-
dünüz mü, nerede başlamıştı her şey? Peki, her şey bir
gazeteyle, birkaç yazarla, birkaç dergiyle başlamıştı desem?
Yazarlar, kalemler, kâğıtlar olmasaydı asla Fransa Bisiklet
Turu olmayacaktı desem; bana inanır mısınız?
19. yüzyılda Fransa, büyük bir dönüşümden geçmişti.
Napolyon’un yükselişi ve düşüşü, ekonomik çalkantılar, is-
yanlar, karışıklıklar. Ve her şeyin ortasında, yeni bir icat olan
“bisiklet”, toplumu değiştirmeye başlamıştı. Fransız yazar
Geo Lefevre, durumu şöyle özetliyordu: “19. yüzyılın sonu,
bizim için istisnai zamanlardı. Önce gençliğimiz değerden
düştü, aptallaştı ve sonra beklenmedik bir dönüşüm geçirdi.
Yeni, fiziksel bir devrime şahitlik ettik. Yavaş bir değişim de-
ğildi, bu; büyük bir yenilikti. Bizi değiştiren bu sihirli değneğin
adı, bisikletti. Kimdi Geo Lefevre? Bugün L’Equipe adıyla
bildiğiniz, o dönem L’Auto ismiyle piyasaya sürülen gazetede
çalışıyordu. Zor yıllardı. Ülke sırlarını satmakla suçlanan as-
ker Dreyfus’ün davası, ülkeyi ikiye bölmüştü. Spor gazeteleri
de birbirine girmişti. 1800’lü yılların sonunda, ilk bisiklet
yarışlarını organize eden Pierre Giffard, Dreyfus’ün tarafın-
daydı ve solcu kimliğiyle biliniyordu. Bazı zenginler, bun-
dan memnun olmadıkları için Giffard’a rakip olacak L’Auto
gazetesini kurdurmuş, satışların artması için de genel yayın
yönetmeni Henri Desgrange’a baskı yapıyordu. İşte o anda,
Lefevre’nin aklına bir fikir gelmişti: Fransa’yı baştan başa
dolaşan bir bisiklet yarışı düzenlemek. Bu fikri, patronuna
söyledi. Desgrange’ın cevabı, unutulmazdı: “Küçüğüm, eğer
Çevireceğiniz sayfalarda, bisiklet sporunun önde gelen şampiyonalarının efsane isimleri de
var; kalemine güvenip bisiklet hakkında yazanlar da. İşe bisikletle gitmenin keyfini anlatanı da
unutmayalım! Peki, siz ne âlemdesiniz; hazır mısınız, bu dünyanın içine girmeye?
yanlış anlamadıysam; bir Tour de France’tan söz ediyor-
sun?” Fransa Bisiklet Turu’nu yazarlar, gazeteciler kurdu,
onlar büyüttü. Doping yüzünden değerden düştüğünde
de oradaydılar, yeniden yeşerip bir kez daha döndüğünde
de. İşte, Tour de France, böyle ortaya çıktı. Her yıl bir yenisi
yapılıyor kupalar veriliyor ama o yazılar ve o yarışlar ise, hep
kalacak; tabii, skandallar ve zaferlerle birlikte. Unutmayın;
bazen tek ihtiyacınız olan, bir bisiklet ve bir kalemdir.
- İnan Özdemir, Eurosport Yorumcusu
Yurt Dışında Durum Nasıl?
Yurt dışında, bisiklet çok daha alışılmış bir taşıt. Özellikle;
İtalya, Fransa, Belçika ve Hollanda’da bisiklet, yaşamın bir
parçası. Belçika ve Hollanda, bisiklet yolunu otomobil ve
kamyonlardan tamamen ayırmayı seçerek, daha çocuk yaş-
ta bisikleti bir taşıt olarak kullanmayı özendirmeyi seçmiş.
Fransa ve İtalya ise, bu uygulamaya yeni yeni geçiyor. Yine
de bu iki ülkede bisikletliye saygı ve dikkat had safhada.
Daha kuzeye gittiğimizde, Danimarka (Özellikle Kopenhag.)
ve İsveç de bisiklet cenneti ülkeler olarak dikkat çekiyor.
İskandinav ülkelerinin büyük şehirlerinde, bisikleti bir taşıma
aracı olarak kullanmak teşvik ediliyor. Münih’te, bisiklet,
hayatın bir parçası. Londra özelinden bakarsak; İngiltere’de
belediyelerin büyük desteğine karşın otomobil-bisiklet mü-
cadelesi hâlâ sürüyor denebilir. Ama taşıma amaçlı bisiklet
kullanımı, şehirde çığ gibi büyüyor. En “otomobilci” ülke olan
ABD’de bile; Oregon, Colorado ve Kaliforniya eyaletleri, bi-
siklet kullanımını özendiren çalışmalar yürütüyor. New York
kenti, büyük bir politik dirence rağmen, şehirdeki bisiklet
yollarını her sene çoğaltıyor. Kentte son olarak, “CitiBike”
adıyla (Londra ve Paris’te yaygın olarak kullanılan.), bisiklet
paylaşım sistemi de devreye alındı.
- Sarper Günsal, Eurosport Yorumcusu
yesilay.org.tr
77
YEŞiLAY
•
OCAK 2015
