18 / 84
dosya
Sonuçta 2019 yılı Mayıs ayında
DSÖ tanı kitabı ICD-11’e dahil oldu.
2022’den itibaren de DSÖ'ye dahil
olan ülkelerde bu tanı kriterleri
kullanılacak.
TÜRKİYE’DEDURUMNE?
Türkiye oyun oynama bozukluğu
konusunda ne durumda? Arıcak bu
soruya şöyle yanıt veriyor: “Oyun
oynama bozukluğu hakkında
üniversitelerimizde yürütülen
çok sayıda araştırma var. Ankara,
Konya, Sakarya, İzmir ve İstanbul’da
çalışmalar yapıldı. Bakırköy Ruh ve
Sinir Hastalıkları Çocuk ve Ergen
Psikiyatrisi Kliniği’nde hasta takibi
yapılıyor. Klinik Şefi Doç. Dr. Gül
Karaçetin ile iletişim halindeyiz. Son
iki yılda internet oyunu oynama
bozukluğu tanısı alan 200’e yakın
hastaları olduğunu ve bunların
tedavileriyle ilgilendiklerini
söylediler. Yine de tümTürkiye’yi
kapsayan bir çalışma henüz yok.”
YEŞİLAYDAARAŞTIRIYOR
Arıcak Yeşilay’ın da konuyla ilgili
yoğun araştırma içinde olduğunun
altını çiziyor, “2016 yılında üç proje
önerisinde bulunmuştum. Birincisi
oyun oynama bozukluğunun
İstanbul genelinde incelenmesi;
ikincisi internette iddia, bahis,
kumar oynamanın yaygınlığı;
üçüncüsü internetin cinsel amaçlı
kötüye kullanımı idi. Bunların hepsi
sonuçlandırıldı. İstanbul’un 39
ilçesinde ortaokul ve lise öğrencisi
12-19 yaş arası 6116 kişiyi taradık.
Bu öğrencilerle klinik görüşme
yapmadığımız için bağımlılık
diyemeyeceğimizden “problemli
kullanım” olarak nitelendirdiğimiz
vakalara rastladık. 6116 öğrencinin
yüzde 8,5’i yani 520 kadarı problemli
kullanım kapsamına giriyordu.
Bu gençlerin oyun oynama
davranışlarına ailesinin, çevresinin
ve okulunun etkilerini inceledik.
Türkiye’nin ilk en geniş çaplı
çalışmasıydı bu.
Yine Mehmet Dinç hocamızla oyun
bağımlılığını hedef aldığımız başka
bir çalışmamız oldu. O çalışmada
da İstanbul’da yüzde 1 ile 3 arası
kendi yaptırımlarını getirebiliyor.
Mesela Güney Kore’de 16 yaş altı
bir çocuksanız gece 00.00-06.00
sırasında oyun şirketi sizin oyun
oynamanıza müsaade etmiyor.
Saat başı uyarı veren sistemler var,
“Bir saattir oynuyorsun, hiç kalkıp
dolaştın mı?” gibi bildirimleri
kullanan oyunlar var. Çok fazla
oynandığında internet servis
sağlayıcılar oyunu yavaşlatabiliyor.
Rekabet içeren oyunlarda bu
kişileri caydırabiliyor. Bu tarz
yaptırımlar yaygınlaşabilir.”
OYUNOYNAMABOZUKLUĞU
İLE NASIL BAŞAÇIKARIZ?
Arıcak olaya makro düzeyde
bakıyor ve bakanlıkların bu
konuda yoğunmesai harcaması
gerektiğini düşünüyor, “Olaya
Milli EğitimBakanlığı, Gençlik
ve Spor Bakanlığı, Aile, Çalışma
oyun bağımlısı genç olduğunu
tespit ettik. Dinç hocamızın
yapmış olduğu bir diğer çalışmada
kendisine destek vermiştim,
oyun oynama bozukluğuyla ilgili
İstanbul ve birkaç ilde yine çalıştık.”
OYUNÜRETİCİLERİNE BİR
YAPTIRIMGELECEKMİ?
Oyun üreticileri elbette bu
gelişmelerden rahatsız. Dünyadaki
oyun üreticileri arasında oyun
oynama bozukluğu hastalığı
tanımlamasına karşı bir lobi oluştu,
çünkü bu onlar tarafından bir
tehdit olarak algılanıyor. Arıcak’a
oyun üreticilerine bir yaptırım
gelip gelemeyeceğini soruyoruz,
“Bazı oyunlar gerçekten daha
kolay bağımlılık yapıcı nitelikte.
Bazı insanlar da genetik ya da
psikososyal olarak bağımlı olmaya
daha eğilimli. Ülkelerden bazıları
(7h¸]I K}VI FY LEWXEPØĴØR p FIPMVXMWM ZEV
&MVMRGMWM pIZVMQMpM ]E HE pIZVMQHØĽØ S]YR
S]REQERØR OMĽMRMR LE]EXØRHE }RGIPMOPM ]IV
IXQIWM LIV ĽI]HIR HELE }RIQPM SPQEWØ őOMRGM
OVMXIV OMĽMRMR S]YR S]REQE HEZVERØĽØ ^IVMRHI OSRXVSPR
OE]FIXQIWM =ERM FØVEOQEO MWXIHMĴMRHI FØVEOEQEQEWØ
ipRGW HI Á^MOWIP ^MLMRWIP ZI WSW]EP SPEVEO SPYQWY^
WSRYpPEVØRØ ]EĽEQEWØRE VEĴQIR Y^EOPEĽEQEQEWØ
ĉOUFSOFUJO CFMMJ CJS ZBĆB
LBEBS LVMMBOMNBNBT
CJS ZBĆUBO TPOSB EB
TOSM LVMMBOMNBT
HFSFLJZPS
Yeşilay
18
ĉ/5&3/&5 ¬0$6, 0:6/$"ć* %&ćĉ-