31 / 84
ICD-11 İÇİN KILAVUZ
HAZIRLANMALI MI?
Abu Dabi’de gerçekleşen
6. Dünya Sağlık Örgütü
Davranışsal Bağımlılıkların Halk
Sağlığına Etkisi toplantısının
dördüncü gündem maddesi,
DSÖ oyun bağımlılığı tanılama
sistemi için kılavuz hazırlamalı
mı konusunu gündeme taşımış.
Prof. Dr. Arıcak, “Uzmanların
tamamı böyle bir kılavuz
hazırlanmasının faydalı olacağı
konusunda görüş birliğine vardı.
Bu konuda özellikle tanılamada
yaş kriterinin belirlenmesi ayrıca
dikkat çeken bir husustu.” diyor.
Toplantının beşinci gündem
maddesi ise tüm dünya
ülkelerinin oyun bağımlılığını
tanılama konusunda ortak
kullanabileceği bir tarama ve
tanılama ölçeğinin geliştirilmesi
çalışmasının sunumu oldu.
Prof. Dr. Arıcak, bu madde
ile ilgili olarak “Bununla
ilgili odak grup çalışmaları
yapıldı. Geliştirilecek ölçek
nasıl olmalı ve içinde hangi
maddeler yer almalı başlıkları
açıldı. Türkiye olarak biz de bu
ölçeğin geçerlilik ve güvenilirlik
çalışmalarına katılacağız.
Türkiye’de üniversitelerde
geliştirilen, değişik yüksek
lisans tezlerinde kullanılan pek
çok ölçeğin ICD-11 kriterlerini
karşılamadığı ortaya çıktı. Bazı
ülkelerde kullanılan ölçekler
daha fazla kriteri karşılarken
bazı ülkeler bizim gibi daha az
kriteri karşılıyor.” açıklamasında
bulundu.
Özetle, Abu Dabi’deki 6. Dünya
Sağlık Örgütü Davranışsal
Bağımlılıkların Halk Sağlığına
Etkisi toplantısında öne çıkan
başlıklar ağırlıklı olarak e-spor
ve DSÖ oyun bağımlılığı
tanılama sistemi oldu.
diğer ülkelerde de sonrasında
yaygınlaşmış. Üçüncü sunum
ise Macaristan Budapeşte’deki
ELTE Eötvös Loránd Üniversitesi
Psikoloji Fakültesi Dekanı Zsolt
Demetrovics’in dünyada bu konuda
yazılmış makalelere dair inceleme
sunumuydu. Kaç makale yazılmış,
bunların kaçı görüş beyan ediyor,
kaçı ampirik bilgi içeriyor üzerine
bir araştırma yapmış. Birçoğunun
sadece derleme makaleler olduğu,
genellikle e-sporun ekonomik yönü
ile ilgili çalışmalar olduğundan
bahsettiğini görüyoruz.” diyor.
Prof. Dr. Arıcak’ın aktardığına
göre, Nottingham Trent
Üniversitesi’nden Mark Griffiths
ise e-spor bağımlılığına oyun
bağımlılığı değil iş bağımlılığı
olarak bakıyor: “İşkolik nasıl para
kazanır ve sürekli çalışmak isterse,
e-spor’a böyle bir bakış var ama
çoğu kişi onunla aynı fikirde değil.
Bunun ileride ciddi sağlık sorunu
yaratacağını düşünüyor. Ayrıca
e-sporun kumar sektörü tarafından
destekleneceği de -çünkü işin içine
bahis siteleri giriyor- düşünülüyor.
Burada dikkat çeken husus, her
e-spor oynayan kişi oyun bağımlısı
olacak demek değil, bu riski artıran
bir faktör olarak ele alınıyor.” Prof.
Dr. Arıcak, DSÖ’nün e-spor’un
zararlarının farkında olduğunu
ancak resmi olarak “Oyun
bağımlılığına yol açar, zararlıdır.”
gibi bir görüş belirtmediğinin
ve böyle bir görüş belirtmek için
erken olduğunun altını çiziyor.
Araştırmacıların da kendisinin de
bu fikri paylaştığını ifade ediyor.
Toplantının üçüncü gündem
maddesi ise yeni tanılama sistemi
olan ICD-11’in doğruluğu,
kullanışlılığı, ekonomikliği ile ilgili
klinik gözlemler olmuş. Prof. Dr.
Arıcak bu gündemmaddesiyle
ilgili olarak, “Farklı ülkelerden
klinisyenler DSM-5 ve ICD-11’in
oyun bağımlılığını tanılamada nasıl
çalıştığını, benzerlik ve farklılıklarını
gösteren bulgularını paylaştılar.
Özellikle ICD-11’in DSM-5’e göre
tanılamada daha hassas ve seçici bir
rol oynadığı görüldü.” diyor.
%FY (EFM¸ HIOM (R]E 7EĴPØO hVKX
(EZVERØĽWEP &EĴØQPØPØOPEVØR ,EPO 7EĴPØĴØRE
)XOMWM XSTPERXØWØRHE }RI pØOER FEĽPØOPEV
EĴØVPØOPØ SPEVEO I WTSV ZI (7h S]YR
FEĴØQPØPØĴØ XERØPEQE WMWXIQM SPHY
5PQMBOUOO CFĆJODJ
HàOEFN NBEEFTJ UàN
EàOZB àMLFMFSJOJO PZVO
CBĈNMMĈO UBOMBNB
LPOVTVOEB PSUBL
LVMMBOBCJMFDFĈJ CJS
UBSBNB WF UBOMBNB
ÚMÎFĈJOJO HFMJĆUJSJMNFTJ
ÎBMĆNBTOO TVOVNV
PMEV
ARALIK 2019 31