buna rağmen bu tür hassas ve azınlık gençlik grupları-
nın risk koşulları, artan politik önemine rağmen nadiren
ele alınmaktadır
4
.
Belirlenmiş (Indicative) Önleme – Riskli Kişilere
Müdahale
Belirlenmiş önlemenin kapsamı, madde kullanımının
gelişimini hızlandıracak bireysel özelliklere sahip olan
(suça karışan, okuldan kaçan, anne-baba, okul ve
olumlu akran gruplarından dışlanma, DEHB, antisosyal
bozukluğu olan, intihar girişiminde bulunan gibi) ya
da problemli madde kullanımının erken belirtilerine
sahip; ancak klinik ölçütler açısından bağımlılık teşhisi
konmamış kişilerdir. Burada kişi temel olarak madde
kullanmış ya da kullanmamış; ancak kullanma ölçütle-
rini barındıran bir kişilik yapısına sahip olabilir
2;4
.
Belirlenmiş önleme çalışmalarının amacı, tek başı-
namadde kullanımına başlamayı önlemek değildir.
Bağımlılığın hızlı gelişiminin oluşmasını, kullanımsıklığını
azaltmayı ya damadde kullanımının damardan alma gibi
daha zararlı kalıplara ilerlemesini de önlemeye çalışır.
Bu tür çocuklara yönelik müdahale, çocukluktan
itibaren, toplum düzeyinde, tıbbi, sosyal ve gençlik
merkezleri arasında, yakın sektörler arası işbirliğini
gerektirir. Bunun Almanya ve İrlanda’daki gibi nadir
örnekleri de bulunmaktadır. Burada aile ve bakıcılara
danışmanlık hizmeti, eşzamanlı tıbbi destek, psikote-
rapi ve psikososyal destek, ayrıca anaokulunda ya da
okulda sunulan eğitim desteği ile birleştirilmektedir.
Çevresel Önleme Stratejileri – Toplumsal (ya da
yapısal) Müdahale
Çevresel stratejiler, madde kullanımdavranışı hakkında
tercihte bulunacak insanların kültürel, sosyal, fiziksel ve
ekonomik çevrelerini değiştirmeyi amaçlar. Bu bakış
açısı soruna sadece kişisel özellikler, aile ve okul temelli
uygulamalar çerçevesinde bakmaz. Sosyo – ekolojik
modelde de değindiğimiz gibi daha geniş boyuttan
bakar. Tütün ve alkol yasakları, yaş kontrolleri, tanıtım
yasakları, madde kullanımıyla ilgili ulusal kurallar ve
düzenlemeler, vergiler bu çerçevede değerlendirilebilir.
Okul tabanlı bakıldığında ise, okulda bununla ilgili oluş-
turulmuş yönetmelikler, disiplin süreçleri, kurallar ve
yaptırımlar değerlendirilebilir. Ayrıca bu kapsamda okul
yaşamı ve okul binalarının yapısının iyileştirilmesi gibi
baskıcı olmayan tedbirler de faydalı olabilir
4
.
Vücutta en özgür hücrenin kanser hücresi olduğu, çok
hızlı ilerlediği, oksijenli ortamı sevmediği ve beslen-
mede sürekli şeker tükettiği ifade edilir.
Vücutta büyüdüğü her süreçte aslında kaybetmeye
de o kadar yaklaşmaktadır.
Aslındamaddebağımlılıksorunuylaçoközdeşbir süreçtir.
Bu nedenle sorun büyümeden baş etmek, ilerleme-
yi yavaşlatmak ya da durdurmaya yönelik önleme
tabanlı çalışmalar yapmak, gençlerimizi ve dolayısıyla
geleceğimizi kazanmamız noktasında toplumumuza
önemli faydalar sağlayacaktır, temennisiyle…
Kaynakça
1.
Atkiss, K., Moyer, M., Desai, M., ROland, M. (2011) Positive
Youth Development: An Integration of the Developmental
AssetsTheory and the Socio-Ecological Model. American
Journal of Health Education —May/June 2011, Volume 42,
No. 3: 171-180
2. Burrow-Sanchez, J.J. veHawken L.S. (2007). HelpingStudents
OvercomeSubstanceAbuse. NewYork:TheGuildfordPress.
3. EMCDDA European Monitoring Centre for Drugs and
Drug Addiction (2008). Prevention of substance abuse,
Luxembourg, Office for Official Publications of the European
Communities.
4. EMCDDA European Monitoring Centre for Drugs and Drug
Addiction (2011), European drug prevention quality standar-
ds: a manual for prevention professionals, EMCDDAManuals
7. Luxembourg, Publications Office of the European Union.
5. Hawkins, J.D., Catalano, R.F. veMiller, J.Y. (1992). Risk and
protective factors for alcohol and other drug problems in
adolescence and early adulthood: Implications for substance
abuse prevention. Psychological Bulletin, 112 (1), s. 64– 105.
6. Kling, A., Forster, M., Sundell, K. and Melin, L. (2010). “A Ran-
domized Controlled Effectiveness Trial of Parent Manage-
ment TrainingWith Varying Degrees of Therapist Support”,
Behavior Therapy, 41 (4), s. 530–542.
7. Lammers, J., Goossens, F., Lokman, S. ve ark. (2011). “Eva-
luating a selective prevention programme for binge drinking
among young adolescents: Study protocol of a randomized
controlled trial”, BMC Public Health 11, s. 126.
8. Miller, T. and Hendrie, D. (2008). Substance Abuse Preven-
tion Dollars and Cents: A Cost-Benefit Analysis, DHHS Pub.
No. (SMA) 07-4298. Rockville.
9. Ögel, K., Ermağan, E., Eke C.Y., Taner, S. (2007). Madde de-
neyen ve denemeyen ergenlerde sosyal aktivitelere katılım:
İstanbul örneklemi. Bağımlılık Dergisi, 8(1), 18 – 23.
10. Ögel K. ve Barşah Y. (2007). Riskli davranışlar gösteren ço-
cuk ve ergenler: Alanda çalışanlar için bilgiler. (Ed: Ögel, K.),
İstanbul: YENİDEN Sağlık ve EğitimDerneği, s. 299 – 308.
11. Spoth, R., Guyull, M. ve Day, S. (2002). Universal family-fo-
cused interventions in alcohol-use disorder prevention:
Cost-effectiveness and costs-benefit analyses of two
interventions. Journel of Studies on Alcohol, 63, 219-228.
Evrensel (universal) önleme, seçici (selective) önleme
ve belirlenmiş (indicative) önleme olarak 3 basamaklı
önleme şekli belirlenmiştir.
yesilay.org.tr
27
YESiLAY
•
HAZiRAN
2014
