27 / 84
sağlanmalı. Okul ortamında
öğretmenlerin tutumları da
yaşam becerilerinin gelişimde
çok önemli. Özgüven gelişimi,
yetkinlik, başarı, girişimcilik
ve sağlıklı akran ilişkileri,
yeterli bir eğitim ve öğrenim
ile desteklenmeli. Gelişimin
normalden saptığı zekâ geriliği
ile sosyal ve duygusal alanda
geriliği olan çocuklar ise, erken
özel eğitimle birçok beceriyi
edinebilme, hatta yaşıtlarını
yakalayabilme şansına sahip
olabilirler.
SINIRSIZ ÇOCUK BOŞLUKTA
SALLANIR
Sınır koymak ve tutarlı
olmaktan neyi kastediyorsunuz?
Sınır koymak, çocuğun veya
gencin güvenlik çemberi
içerisinde eğitimine imkân
veren alanın açılmasıdır. Bu;
sürekli yasak koymak, her şeye
‘Hayır’ demek anlamına gelmez.
Onunla iletişim halinde, yaşına
uygun bir yaklaşım ile eylem
öncesi konuşmak, ona uygun
olmayan davranışları tanımlamak
ve bunları yaptığında, tekrar
öğrenme fırsatı tanımak adına
önlemler almak anlamına
gelir. Sınırlar çocuğu kapsar
ve büyütür. Sınırsız çocuk ise
boşlukta sallanır. Tutarlı olma ise
benzer durumlarda aynı şekilde
davranma ve ebeveynlerin ortak
hareket etmesidir.
Yaşam becerileri edinmede
ebeveynlerin model olmasının
önemi nedir?
Çocuklardan ve gençlerden,
göstermeleri istenen davranışları
öncelikle ebeveynlerin
gerçekleştirmesi ve onlara örnek
olmaları çok önemli. Sigara içen
bir anne-babanın çocuğuna
sigara içmenin zararlı olduğunu
anlatması hiçbir işe yaramaz,
çünkü çocuklar ve gençler
nasihati değil, davranışları
model alarak öğrenirler. Kitap
okumayan bir ebeveynin
çocuğunun kitap okumadığından
yakınması da benzer bir örnektir.
Çocuklar anne-babaların
birçok yaşam becerilerini de
kopyalar. Örneğin bir sorun
olduğunda dayak atarak
problem çözen bir babanın
çocuğu, kendisi arkadaşları
ile bir sorun yaşadığında ona
vurarak çözüm arayacaktır.
Eşlerin birbirine yaklaşımı, aile
içi iletişim, uzlaşmacı yaklaşım
gibi faktörler de iletişimle ilgili
yaşam becerileri edinme adına
model alınarak gelişen beceriler
arasında sayılabilir. Yine yaşlıya
şefkat, çocuğa sevgi göstermek,
düşküne yardım etmek gibi
sosyal sorumluluk becerileri
de anne-baba örnek alınarak
gelişebilecek yaşam becerileridir.
Sigara içen bir
anne-babanın çocuğuna
sigara içmenin zararlı
olduğunu anlatması
hiçbir işe yaramaz
çünkü çocuklar ve
gençler nasihati değil,
davranışları model
alarak öğrenirler.
Yemek yiyebilen çocuğu yedirmek, giyinebilen çocuğu giydirmek, kendi
kendine uyuyabilen çocuğu uyutmak, yaşadığı problemleri sürekli
onun yerine çözmek ve deneyim yaşamasına fırsat vermemek, onun
büyümesine izin vermemektir. Bu durumda çocuk biyolojik olarak yetkin
olsa da yeterli yaşam becerileri geliştiremez.
MART 2018 27