74 / 84
Y
usuf Mazhar Osman, 5
Mayıs 1884 tarihinde
Batı Trakya’da Meriç
Nehri kıyısındaki Sofulu’da
doğdu. Babası Ziraat
Bankası’nda memur Osman
Zühtü Efendi’dir, Annesi
Çerkes Süleyman Bey’in
kızı Atiye Hanım’dır. Yusuf
Mazhar Osman 10 yaşında
babasının tayini nedeni ile
İstanbul’a gelince Üsküdar
Mülki İdadisi’ne başlar.
Buradan okul birincisi olarak
1898’de mezun olur. Ardından
Mülkiye’ye gitmek istese
de mali sorunlar yüzünden
gidemez. Tıbbiye-i Askeriye’ye
girer. O yıl, önce babası işsiz
kalır sonra annesini kaybeder.
Artık üç kız kardeşin yükü de
omuzlarındadır. O günlerde
mülkiye ve mühendishane
çok caziptir, ama o Gülhane'ye
Zeynep TEMEL
Sene1920…Ülkeninbir bölümü işgal altında…İstanbul Yenikapı Limanı baştaolmaküzerediğer
limanlara İngilizgemileri kasalarla içki veuyuşturucumaddegetiripgençleredağıtıyor. İngilizler,
gençleri alkol veuyuşturucunun tesiri altınaalıpkendinedahi faydası olmayanbir gençlikoluşturmak
istiyor. Budurumun farkınavaranProf.Dr.MazharOsmanUsmanve38arkadaşı buradanhareketle
Yeşilay'ı kuruyor…Peki bu tehlikeyi önceden farkedenMazharOsmanUsmankimdir?
RUH SAĞLIĞINDA DEVRİM YAPAN ADAM:
ORD. PROF. DR.
MAZHAROSMANUSMAN
girer. Çünkü Askerî Tıbbiye'de
para istemezler. Ayrıca yatacak
yer ve yemek bedavadır. Teorik
derslerde arkadaşlarına bariz
bir fark atar, ancak eline alet
yakışmaz. Bistüriyü kama gibi
tutar, enjektörü kemiğe kadar
sokar. Gün gelir hastalara
zarar vermekten korkar, sırf bu
yüzden insanlarla en az temasta
olabileceği bölümü seçer.
Asabiye ve akliye bölümünün
kapısını çalar. Özellikle de
yakın bir arkadaşının, “Bunca
okumadan sonra mecnunlarla
mı uğraşacaksın? Yapma Allah
aşkına Mazhar. Bu tammanasıyla
zekanın intiharı demektir!”
diye feveran etmesini hayatı
boyunca unutamaz. O günlerde
akıl hastaları için İstanbul
Toptaşı'nda bir bimarhane vardır
ama yeterli bilgi ve donanıma
sahip değildir. Abdülhamid Han
bu konuya el atar. Dünyaca ünlü
asabiyeciler Prof. Rieder ile Dr.
Deycke İstanbul'a gelir. Gülhane
Rüştiyesi’ni kendilerine tahsis
eder, 150 yataklı bir hastahane
kurarlar. Osman oğlu Yusuf
Mazhar, 1904 yılında mezun olur.
Tabip yüzbaşı olarak ilk görevine
Gülhane’de başlar. Ancak aldığı
eğitimle kalmaz, ele geçirdiği her
asabiye kitabını okur, ince ince
notlar tutar. Bir ara Haydarpaşa
Hastanesi'ne başhekim olarak
atanır, bir ara muallimmuavinliği
yapar. Balkanlar'da hareketlenme
başlar. Ortalık karışınca Mazhar,
Manastır'da seyyar bir hastahane
kurar, geceli gündüzlü yaralı
bakar. Savaş ve kaosun olduğu
bir ortamda kitle psikolojisinin
mantığını kavrar ve tecrübelerini
notlarına katar. Mazhar, gece
gündüz çalışıp kitabını (Tababet-i
Ruhiye) tamamlar. Asabiye ve
akliye kürsüsünün hocaları,
onun Berlin'de ihtisas yapmasını
sağlar. Gecikmeden ihtisas
yapacağı kliniğe koşar ve hayranı
olduğu Prof. Dr. Kraepelin ile
tanışır. Prof. Dr. Kraepelin
kültür
Yeşilay
74
5 Mart 1920 tarihinde
38 arkadaşı ile Hilal-i
Ahdar Cemiyeti’ni
yani Yeşilay’ı kurar.
Yeşilay ile uyuşturucuya savaş açar.