Çocuğun olumlu yönde yaptıkları
nedeniyle aile içinde kendini değerli
ve önemli hissetmesini sağlayacak
imkânlar oluşturulmalıdır.
Eğitimcilere bakan yönüyle; genel olarak ilaç-
lar üzerinden bazı mesajlar verilebilir. Doktor
vermeden ilaç kullanmanın insana zarar ve-
receği, gereksiz yere kullanıldığında ilaçların
zararlı olduğu gibi vurgular yapılabilir. Ayrıca
çocuğun tanımadığı kişilerden yiyecek içecek
herhangi bir şey kabul etmemesi gerektiği
üzerinde durulabilir.
El yıkamak, diş fırçalamak, uyku ve bes-
lenme konuları üzerinde durularak olumlu
davranışların pekiştirilmesi sağlanabilir.
Kendi kararlarının sorumluluğunu almasını
sağlayacak uygulamalar yapılabilir; kendi
elbiselerini seçmesi, ayakkabısını bağlaması
gibi davranışlar teşvik edilebilir.
Zararlı alışkanlıkların sağlığı olumsuz et-
kileyeceği vurgulanabilir, aile içinde sigara ve
alkol kullananlar varsa çocuğun model alma-
sı söz konusu olduğundan buna yönelik bilinç
geliştirilmesine ve “hayır” diyebilme becerisi-
nin kazandırılmasına çalışılabilir. Ayrıca öğ-
retmenin de model alınacağı unutulmamalı,
öğrencilerin fark edeceği bir şekilde sigara ve
alkol kullanımından uzak durulmalıdır.
2. Okul Döneminde Yapılabilecekler:
Bu dönemde öğrenme, deneme yanılma
şeklinde gerçekleşir. Merak ve bir şeyle-
ri keşfetme isteği yoğun olarak görülür.
Çocuk bu merakın da etkisiyle, basından ve
İnternet’ten sigara, alkol ve uçucu madde-
lerle ilgili birçok bilgiye ulaşabilir. Ancak
ulaştığı bilgiler her zaman sağlıklı ve yeterli
düzeyde olmayabilir.
Kapak
Bu dönemde sigara, alkol ve diğer bağımlı-
lık yapıcı maddelerle ilgili ilk bilgilendirme-
ler aile tarafından okulun ilk dönemlerinde
gerçekleştirilebilir.
Çocuklar için bu yaş diliminde sigara,
alkol ve diğer bağımlılık yapıcı mad-
deleri denemelerinden kaynaklana-
bilecek gelecekteki sorunların hiçbir
önemi yoktur.
Çocuklar sigara, alkol ve diğer bağımlılık
yapıcı maddelerle ilgili olarak korkutul-
mamalıdır. Gerçeklerle ilgili doğru şekilde
bilgilendirilmelidir.
gilendirme çalışmaları da yapılabilir. Çocuğa
bu dönemde yasal olmayan bağımlılık yapıcı
maddeler anlatılırken; ilaçlar, evde temizlikte
kullanılan malzemeler, zehirler ile gıdalar
arasındaki farklardan yola çıkarak çeşitli
bilgilendirmeler yapılabilir.
Çocuklar gerçekleri tartışamaya-
bilirler; ancak bu tür bilgilendirmeler ve
gerçeklerle ilgili yüzleştirmeler çocukların
korkularından kurtulmalarına olanak sağlar.
Çocuklar bildiği ve baş etmeyi öğrenebildiği
şeylerden korkmazlar. Bilmedikleri ve yeterli
alternatif üretemedikleri şeylerle ilgili olarak
korkarlar. Ayrıca çocuklar yeni bilgiler ve
gerçekliklerle karşılaşmaktan çok hoşlanır-
lar. Bu nedenle de bu dönemde ailelerin ve
eğitimcilerin maddelerle ve zararları ile ilgili
doğru bilgileri kazanmaları ve çocuklarla da
doğru şekilde paylaşmaları gerekmektedir.
Buna destek amaçlı olarak bu dönem-
de, öğretmen vurgusunun çocuğun hayatında
önemli bir yeri olduğundan, okul tabanlı bil-
Çocuklar bu yaş dilimi için, gelecek
onlar için daha gelmediği ve uzakta oldu-
ğundan, geleceği düşünmeden karar verme
davranışlarını yerine getirirler. Bu nedenle
maddelerle ilgili bilgilendirmede, onların
bugününü ilgilendirecek anlatımlarda bu-
lunulmalıdır. Bu anlamda en önemli husus
çocukların bu dönemde, bazen saplantı
düzeyinde, dış görünümlerini önemsedikle-
ridir. Çocuklara madde kullanımının zarar-
larını anlatırken, çocukların dış görünüşü
üzerinden belirleyeceğiniz örnekleri onunla
paylaşabilirsiniz. Onunla bağımlılık yapıcı
herhangi bir maddeyi kullanması duru-
munda etrafa yayacağı kötü koku nedeniyle
16
