35 / 84
yesilay.org.tr
35
YEŞiLAY
•
AĞUSTOS 2015
kalbin çarpması ve küçük çocuklarda ağlama krizlerine
varan tepkiler olarak ortaya çıkabilmektedir. Bebek,
doğumundan sonraki dönemde ihtiyaçlarının ağlama ile
giderildiğini ve çevreyi bu şekilde harekete geçirebildiğini
yavaş yavaş öğrenir. İhtiyaçları giderilmediğinde hayal
kırıklığı ile tanışır ve tek çaresinin ağlamak olduğunun
farkına varır. Bir yaşından itibaren çocuklar büyüdükçe
öfkelenme ve bunu gösterme davranışına başlar. Öfkeli
davranışlar genellikle yapmak istediğini yapamama,
istemediği bir şeyi yapma, çok yorulma, acıkma, kendini
ifade edememe ve ebeveynlerin dikkatini çekmek
amacıyla kullanılan bir yöntemdir.
KRİZİN BAŞLADIĞI NOKTA
Çocuklarda davranışlar bu dönemde benmerkezli ve
dürtüsel olmaktadır. Çocuklar davranışlarını engellemek
istemezler ve bunun karşısında da onu yönlendirmeye
çalışan ebeveynler ile zıtlaşmaktadırlar. İşte tamda bu
noktada kriz başlamaktadır. Bu noktada çocuk bağırabilir,
ısırabilir, vurabilir ve kendini yere atabilir.
İki yaş dönemi çoğunlukla 'korkunç iki yaş' (terrible two)
olarak adlandırılmaktadır. Çocuk bu yaşta yürümeye
ve konuşmaya başlar, çevre üzerinde hakimiyeti artar.
Kendini dünyanınmerkezindeymiş gibi hisseden çocuk,
yapmak istediğinin engellenmesinden hoşlanmaz
ve "hayır"lar başlar. Karşılıklı gerginlik arttıkça
çocukta tutturmalar, negatif tavırlar öfke krizlerine
dönüşebilmektedir. Çocuğa duygularımızı kırmadan,
incitmeden anlatmanın çok kolay yolları var:
●
Çocuklarınıza söylemek istediğiniz şeylerde,
mesajlarınızı davranış üzerine yoğunlaştırın, çocuğun
kişiliği üzerine değil…
Örneğin:
“Saygısızsın, herkesin seni beklemesinden
rahatsız olmuyorsun” dersek çocuğumuz nasıl tepki verir,
“Seni bekledik, zamanında gelmediğin için yemekler buz
gibi oldu” dersek nasıl bir tepki verir?
●
Doğrudan ve belirgin ifadeler kullanın…
“Eve zamanında gel, yemeğe geç kalma” ne
demek, açıkça tanımlamazsak çocuğumuz bizimne
kastettiğimizi anlamayabilir. Geç ne demek, zamanında
ne demek, açıkça ifade edersek, doğru anlaşıldığımıza
emin olabiliriz. Bu durumda, örneğin, “Saat 7’de
yemek yiyeceğiz, en geç 6’da evde olmanı istiyorum”
dediğinizde daha anlaşılır olur.
●
Normal sesinizi kullanın…
İletişimde sesimizin yükselmesi, kontrolü
kaybettiğimizi gösterir. Kendimizi doğru ifade etmek
istiyorsak, normal ses tonumuzla konuşmamız daha
etkili olacaktır.
Çocuğun öfkeli tutumlarına karşılıklı tepki vermek onun
gerginliğini daha da artırmaktadır. Sakin kalmalı ve kriz
anı geçince çocukla konuşarak durumu değerlendirerek
duyguların dışa vurulmasını sağlamak her iki tarafı
da rahatlatacaktır. Herhangi bir vurma davranışında
çocuğu sadece tutmak ve onunla göz kontağı kurarak
bunu bir daha yapmaması söylemek doğru olacaktır.
OYUN TERAPİSİ İLE ÖFKESİNE
ÇÖZÜM BULUN
Sorun çözülmez ise ilerleyen yaşlarda dikkat eksikliği,
hiperaktivite, kaygı, depresyon gibi psikiyatrik
tabloların da eşlik ettiği öfke kontrol sorunları
yaşanabilmektedir. Bu tür durumlarda ailelerin
danışmanlık hizmeti alması yararlı olacaktır. Oyun
terapisi teknikleri ile uygulanan psikoterapi süreci bu
konuda faydalı yöntemler arasında yer almaktadır.
ÖFKE KRİZİ YAŞAYAN ÇOCUĞA AİLENİN
TUTUMU NASIL OLMALI?
Çocuğunuzun kızdığı zaman öfke krizine girmek
gibi bir alışkanlığı varsa; çocuğun öfkeli olmadığı,
ortamın huzurlu olduğu bir zamanda bir ailemeclisi
toplayıp bu davranışın kabul edilemez olduğunu
açıkça anlatmak gerek. Önce kısaca ve açıkça
anlatacağız.
“Bundan sonra, istediğin şeyleri ağlayarak
anlatmanı istemiyorum, anlaştıkmı oğlum…”
“Peki ağlarsan ne yapalım?”
“Ağlamak istiyorsan ağlayabilirsin, ama
ortalıkta değil. Ağlamaya başladığında seni
odana götüreceğim, orada istediğin kadar
ağlayabilirsin. Ağlaman bitince çıkabilirsin.”
Verilmesi gerekenmesaj verildi, çocuğun ağlama
sonucunda başına gelecekler belli oldu. Bundan
sonra yapılması gereken şey, kararlılıkla dediğimizi
uygulamak olmalı. “Çocuk kendine zarar verecek”
düşüncesiyle çocuğunuzu ağlaması bitmeden
odadan çıkarırsanız, bir sonraki kriz çok daha
şiddetli olacaktır. Buradaki anahtar sözcük,
kararlılık. Sert olmadan gösterilecek kararlılık,
çocuğumuzun sınırını öğrenmesini sağlayacak.