İ
stanbul Kemerburgaz Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı
Prof. Dr. Erhun Eyüboğlu, obezite ve bağımlılık arasındaki
ilişki yakınlığının yapılan araştırmalar sonucunda ortaya
konduğunu belirtti. Prof. Dr. Eyüboğlu, “Morbid obezitedeki
yeme alışkanlığı, yeme dürtüsünün ortaya çıkışı ve giderek
katlanmasıyla ilgili araştırmalar yapılmış. Bakmışlar ki mad-
de bağımlılarındaki mekanizmaya benzer bir mekanizma
var” dedi. Prof. Dr. Eyüboğlu, “Bu kişilerde bir müddet sonra
ödüllendirme sistemi oluşuyor. Mesela spor yapınca, yiye-
cek yenilince ya da keyifli bir anda vücudumuzda salgılanan
en önemli hormonlardan biri olan dopamin ortaya çıkıyor.
Bunun salgılanmasıyla insan kendini daha iyi hissediyor,
daha mutlu olduğunu algılıyor. Bir müddet sonra bu dopa-
min miktarı aldığınız o madde neyse, belli bir doygunluğa
ulaşıyor. Siz onu biraz daha yukarı taşımak için dozu artırı-
yorsunuz” ifadelerini kullandı.
Bağımlı insanlar asosyal oluyor
Yaşambiçimini değiştirmenin çok önemli olduğunu vurgula-
yan Prof. Dr. Erhun Eyüboğlu, “Spor yapmıyorsanız genelde
oturmaya eğilimli bir insansanız, aktivasyonu sevmiyorsanız,
kendi kendinizi motive edip, bu sedanter yaşantıdan aktif
bir yaşantıya geçmelisiniz. Bağımlılıkta enteresan bir durum
var. Diğer bağımlılıklarda olduğu gibi yeme bağımlılığında da
kişiyi bu bağımlılığından uzaklaştırmaya çalıştığınızda bunu bir
başka bağımlılığa yönelerek kompanse etmeye çalışabilir. Bu
diğer bağımlılıklarda da var. Örneğin sigara bağımlılığında kişiyi
nikotin bağımlılığından kurtarmaya çalışırken kişi bir başka ke-
yif verici madde bağımlılığına kayabilir. Oluşan böylesi bağım-
lılıklardan doğan ödüllendirme sistemini, ometabolik farklılığı
bir şekilde insan istiyor. Obezlerde de sindirimsistemindeki
çok sayıda hormonal etki vemekanizmaya ek olarak ( insülin,
ghrelin, leptin vb… ) kişinin kendisini daha iyi hissetmesine yol
açan dopaminin bir çeşit bağımlılık yarattığı ve kişinin giderek
artanmiktarlarda yemesine neden olduğu ifade edilebilir.
Hastayı obeziteden kurtarırken çok iyi psikiyatrik destek de
vermeniz lazım, çünkü obeziteden, dopaminden kurtulurken,
bu kez nikotine kayabilir. Onu da göz ardı etmemek lazım”
şeklinde konuştu. Prof. Dr. Eyüboğlu sözlerini şöyle tamam-
ladı: “Obezlik vemadde bağımlılığı arasında aşerme duygusu,
yoksunluk duygusu, yerine koyma duygusu, gizlilik duygusu,
asosyallik de var. Bunları yaparken kimseyle birlikte olmak
istemiyor bağımlılılar. Birmüddet sonra sosyal yapı içinden
kurtulup, kişisel yaşamaya başlıyorlar. İyi bir şey yapmadıkla-
rını biliyorlar, hatalı olduklarının farkındalar ama ödüllendirme,
aşerme ve o artık zirveye çıkmış dopamin isteğinin daha da
katlanma isteği nedeniyle bunlardan uzaklaşıp, kendini asosyal
hale getirmeye çalışıyorlar.”
Obezitenin
Madde Bağımlılığı Gibi
Belirtilerine
Dikkat!
Son yıllarda ülkemizde de sağlık sorunu haline gelen obezitenin, madde bağımlılığı ile benzer
yönleri dikkat çekiyor. Madde bağımlılarında görülen yoksunluk, niyetlenenden fazla madde
kullanma, aşırı istek, sosyal ve mesleki işlevsellikte bozulma, fiziksel ve psikolojik bozukluğa
rağmen maddeyi bırakamama gibi özelliklerin obezite sorunu olan kişilerde de görüldüğü tıp
dünyasında bilimsel toplantılarda konuşulmaya başlandı.
yesilay.org.tr
YESiLAY
•
Mart
2014
49
