Nargilenin, sigaranın yol açtığı hastalıklara neden olduğuna
dair bilimsel kanıtların her geçen gün artmasına rağmen,
tatlandırıcı kullanılmış nargilelik tütünlerin piyasaya girmesi,
sayıları her gün artan nargile kafeler ve tütün endüstrisinin
reklam ve pazarlama taktikleri bu halk sağlığı probleminin
büyümesi ve yaygınlaşmasını körüklemektedir.
4
Kültürün bir parçası olarak görülmesi, nargilenin yanlış
olarak sigaradan daha az zararlıymış gibi düşünülmesi, ula-
şılabilir oluşu, sosyal bir aktivite gibi değerlendiriliyor olması
özellikle gençler arasında popülerliğinin hızla artmasına
neden olmaktadır.
5
Nargilenin Kısa Tarihçesi, Tanımı, Kullanımı
Nargile, tütün ve başka maddeleri kullanmak için Afrika
ve Asya’da en az 4 yüzyıldan beri kullanılmaktadır. Hin-
distan’da Doktor HakimAbul Fath tarafından tütünü daha
az zararlı içme metodu olarak geliştirildiğine dair bazı tarih
kayıtları mevcuttur. Dr. Fath, nargile dumanının sudan
geçmesinin bazı zararlı partiküllerinden arınarak zararının
azaldığını düşünmüştür.
6
Bu yanlış algı ne yazık ki günümüz
nargile kullanıcıları için de geçerlidir, pek çok nargile kullanıcı
bugün nargileyi sigaranın daha güvenli bir alternatifi olduğu
düşüncesiyle kullanmaktadırlar.
5
Bu yanlış algıya tütün
endüstrisinin yanlış yönlendirme, reklam ve promosyonları
da hizmet etmektedir.
Nargile tasarım ve şekilleri coğrafi bölge ve kültürlere göre
bazı değişimler gösterse de temel olarak baş, gövde, su
haznesi ve hortumdan oluşur.
Nargileyi içen kişi bir nefes çektiğinde, duman önce hazne-
deki fokurdayan suyun içinden geçer ve marpuç vasıtası ile
tüketiciye ulaşır. Haznedeki su dumanı soğutur ve duman-
daki katran ve diğer partiküllerin bir kısmını filtre eder. Eski
ve genel kanının aksine, nargile dumanının sudan geçmesi
nargile dumanındaki toksik maddeleri yok etmez.
8
Nargile kullanımı sırasında oluşan toksik maddeler, tütün ve
katkı maddeleri ile kömür dumanından kaynaklanmaktadır.
4
Bilimsel çalışmalara göre nargilenin dumanında ciddi boyut-
ta karbon monoksit, ağır metaller ve kanser yapıcı kimya-
sallar bulunmaktadır. Nargile dumanındaki arsenik, nikel,
kobalt, krom ve kurşun miktarı, sigaraya oranla oldukça
yüksek düzeydedir.
7,8
Nargile dumanında bulunan yüksek miktarda polisiklik hid-
rokarbonlar ve karbon monoksit oranına kömür dumanının
da önemli ölçüde etken olduğu bildirilmiştir.
8
Bir nargile oturumu çoğunlukla 45 ila 60 dakika sürse de,
bu sürenin birkaç saat sürmesi de mümkündür. Nargile
içme seansının sigaradan çok daha uzun olması içicinin çok
daha fazla dumana maruz kalmasına neden olur. Sigara içen
bir kişi ortalama 5-7 dakikada sigaradan 8-12 nefes alır
ve hacim olarak ortalama 0,5-0,6 litre dumanı içine çeker,
buna mukabil bir nargile oturumu 20 ila 80 dakika arası
sürmektedir ve kullanıcı hacmi 0,5 ile 1 litre arasında değişen
50-200 arası nefes çeker ve bu şekilde bir oturumda hacim
olarak 100 veya daha fazla sigara dumanı solumuş gibi olur.
Nargile dumanı sudan geçerken nikotinin bir kısmı suda
absorbe olduğundan, nikotin ihtiyacını gidermek için nar-
gileden daha fazla nefes çeken kullanıcı, daha fazla nargile
dumanına ve dolayısıyla daha fazla kanserojen madde ve
zararlı gaza maruz kalır.
6
Yeni nargile kullanım trendi, sadece kuru tütün içeren içimi
sert klasik nargile ürünüyle sınırlı değildir. Özellikle gençler
arasında tercih sebebi olan ve 1990'lı yıllardan itibaren hızla
yaygınlaşan maassel veya aromatik nargile tütünü nargile
salgınında önemli yer tutmaktadır. Bu ürün, tütün, şeker
melası, farklı meyve aromaları, mentol, bal, likör, vanilya,
gliserin gibi nargile tütününün sert tadı ve kokusunu mas-
keleyen, daha kolay solunmasını sağlayan katkı maddeleri
içerir.
3
Sağlık Etkileri
Tütünün en yaygın kullanımşekli sigara olduğundan tütü-
nün hastalık yapıcı ve öldürücü etkileri ağırlıklı olarak sigara
üzerinden gösterilmiştir. Nargile kullanımının toksik içeriği ve
hastalık yapıcı etkileri sigaraya oranla daha sınırlı çalışılmıştır.
Bazı nargile kullanıcılarının aynı zamanda sigara içiyor olması,
sağlık risklerinin kullanımsıklığına göre değişmesi ve farklı
içerikte tütün kullanılması nargilenin sağlık üzerinde oluştur-
duğu spesifik etkilerini değerlendirmeyi zorlu bir uğraş haline
getirmektedir. Bununla birlikte nargile dumanı toksikolojisi ve
oluşturduğu sağlık risklerini araştıran çalışmalar, nargilenin
zararlarını gösteren açık kanıtlar sunmuştur.
6,7,8
Sigara kullanıcıları, kanserojenler, yüksek oranda bağımlılık
yapan nikotin, CO ve birçok toksik maddeye maruz kalmak-
yesilay.org.tr
37
YESiLAY
•
MAYIS
2014
