Türkiye’nin tütün kontrolü alanındaki başarısında hükümetin
desteklemesi çok etkili olmuştur. Başbakan Recep Tayyip
Erdoğan, tütün kontrolü konusuna verdiği destek nedeniyle
2010 yılında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktö-
rü Özel Ödülü ile ödüllendirilmiştir. Sağlık Bakanı Prof. Dr.
Recep Akdağ 2008 yılında DSÖ ödülü almış, 19 Ocak 2012
tarihinde de DSÖ Türkiye Ofisi, Sağlık Bakanlığı’nın tütün
kontrolü çalışmalarına verdiği destekten dolayı Sağlık Baka-
nı Özel Ödülü ile ödüllendirilmiştir.
ya koymuştur. Yasadan önceki dönemde sigara içenler
günde ortalama 23 sigara içiyorken yasadan 3 ay sonra bu
değer 16 sigaraya düşmüştür. Öte yandan yasadan önceki
dönemde restoran çalışanlarının %57’si sigarayı bırakmayı
düşündüğünü belirtirken, yasadan sonra bu değer %67’ye
yükselmiştir.
Tütün Kullanımında ve Tütün Kullanımına Bağlı
Hastalıklarda Azalma
Kapsamlı sigarasızlık politikası kişilerin sigara içilmesi konu-
sundaki inanışları ve düşüncelerinde değişime yol açmakta,
bunun sonucunda evlerde sigara içilmesi ve evlerde sigara
dumanından pasif etkilenimde azalma olmaktadır.
Tütün kontrolü yasasının ikinci faz uygulamasından sonraki
yılda Türkiye’de sigara satış sayıları son 15 yılın en düşük
düzeyine inmiştir. Türkiye’de yıllık sigara satış sayısı 2000
yılında 107,6 milyar sigara iken bu sayı 2010 yılında 93,5
milyar adete inmiştir. Sigara satış sayısındaki azalmada
2010 yılında yapılan vergi artışının da rolü olmuştur. Sigara
kullanım sıklığı konusunda yapılan küçük çaplı çalışmalar
sigara içenlerin %4’ünün yasadan sonra sigarayı bıraktı-
ğını, %61’inin de eskiye göre daha az sigara içtiğini orta-
Vergileri ve fiyatı artırmak (R)
Reklâm, tanıtım ve sponsorluğu yasaklamak (E)
Toplumlarıpasifsigaradumanıetkilenimindenkorumak(P)
Herkesi sigaranın tehlikeleri konusunda uyarmak (W)
Sigarayı bırakmak isteyenlere yardım etmek (O)
Salgını ve koruyucu uygulamaları titizlikle izlemek (M)
2008 yasasının başlıca maddeleri
Sigara dumansız alanların genişletilmesi:
✦
Taksi hizmeti veren araçlar
✦
İkram sektörü (restoran, kahvehane vb.)
İhlal durumunda ceza uygulaması ve polisin ceza uygu-
laması
İki aşamalı uygulama:
✦
Mayıs 2008 – ikram sektörü dışındaki bütün
kapalı mekanlar
✦
Temmuz 2009 – ikram sektörü
Türkiye’de Tütün Kullanımı Genel Bilgiler
Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki bireylerin
2008 yılında %31,3’ü her gün veya ara sıra tütün ve tütün
mamullerini kullanmakta iken 2012 yılında bu oran yakla-
şık olarak %27’ye düşmüştür.
Küresel Yetişkin Tütün Araştırması 2008-2012 verileri
karşılaştırıldığında, tütün ve tütün mamulü kullananların
oranı erkeklerde 6,5 puan, kadınlarda ise 2,1 puan düş-
müştür. Diğer bir ifade ile erkeklerde %47,9’dan %41,4’e,
kadınlarda ise %15,2’den %13,1’e düşmüştür.
Yüksek miktardaki tütün üretiminin yanı sıra, Türkiye tü-
tün ürünü tüketiminde de dünyada ilk 10 ülke arasındadır.
Çoğu gelişmiş ülkenin aksine, Türkiye’de tütün tüketimi
eğitimli gruplar arasında daha fazladır.
Türkiye’de sağlık personeli ve tıp fakültesi öğrencileri
arasında da tütün kullanımı oldukça yaygındır.
Yetişkinlerde olduğu gibi gençler arasında da en fazla
kullanılan tütün ürünü sigaradır. Önceleri yaşlı erkekle-
rin alışkanlığı olan nargile ise son zamanlarda özellikle
gençlere ve kadınlara yönelik olarak gündeme getirilmiş
ve pazarlanmıştır. Nargile kullanan 5 kişiden 1’i nargilenin
zararlarının farkında değildir
Şu anda tütün ve tütün mamulü kullanan 15 ve daha
yukarı yaştaki bireylerden tütün ve tütün mamulü kul-
lanımını 12 ay içerisinde bırakmayı planlayanların oranı
2008 yılı için %27,8 iken, 2012 yılı için %35,4 olarak elde
edilmiştir.
yesilay.org.tr
35
YESiLAY
•
MAYIS
2014
