Tarihi
Giresun, Anadolu’nun kuzeydoğusunda, yeşille mavinin ku-
caklaştığı Karadeniz’in inci kentlerinden birisidir. Şehir, denize
doğru uzanan yarımadanın üzerinde yer almaktadır. Yarımadanın
karşısında Karadeniz’in tek adası olan Giresun Adası (Aretias), kentin bir
kolyesi gibi durmaktadır.
Eski Anadolu tarihi araştırmalarında, şehir ve kasaba tarihlerinde
dil incelemeleri sonucunda, bu bölgede M.Ö. 2000’li yıllardan beri Türk
varlığının mevcut olduğu anlaşılmıştır.
M.Ö. 7.y.y.da İskitlerin Karadeniz’e göç etmesi ile Oğuz unsurları da
bu bölgeye yerleşmişlerdir. Bu bölgede Oğuz boylarından Yazır, Döğer,
Avşar, Karkın, Halaç’ların; Akhun, Kuşan, Peçenek, Hazar, Hun, Kıpçak
Türklerinin yerleşimi mevcuttur.
Çevresinde önemli gümüş ve demir üretim yerleri olan Giresun’a
Romalılar tam bir hâkimiyet kurmamışlardır. Onların döneminde bu
bölgede para basıldığı rivayet edilmektedir. Bugüne kadar yanlış bir
kanaat olarak Giresun’un Türkleşmesi Fatih Sultan Mehmet’in 1461’de
Trabzon’u fethiyle beraber gösterilmiştir. Giresun’un Osmanlı Devleti-
ne bu tarihte katıldığı doğrudur. Oysa Giresun’un Türkleşmesi 1397’de
Bayramlu Çepni Türkmen Beyi Emir Süleyman Beyin Giresun’u fethet-
mesiyle gerçekleşmiştir. Bu yanlış kanaat yüzünden Giresun’da onun
adını taşıyan hiçbir eser bulunmamaktadır. Dolayısıyla Giresun’un ilk
fatihi tanınmamaktadır.
Coğrafyası
Giresun ili toprakları bütünüyle Doğu Karadeniz bölümünde (kıyı ve iç
kesimler) yer alır; doğuda Trabzon ve Gümüşhane, güneyde Erzincan ve
Sivas, batıda Ordu illeri, kuzeyde Eynesil –Piraziz ilçeleri arasında Kara-
deniz kıyıları ile kuşatılır; yüzölçümü 6934 km2 dir.
Bugün çoğunlukla fındık bahçesi haline getirilmiş ormanlık bir kıyı-
da yer alan Giresun, koyu renkli eski bazalt lavlarından oluşmuş tepelik
bir yarımadanın karaya bitiştiği berzah kumluk koya (burası şimdi 2
dalga kıranla korunmuş liman yeridir) iner ve yarımadanın yüksek kesi-
mine doğru yayılır. Eski kale, bu yüksek kesim üzerinde, çevreye hakim
bir yerde kurulmuş bulunuyor. Yarımadanın önünde ve biraz doğuda,
Doğu Karadeniz’in tek adası (Eski Aretias, şimdiki Giresun Adası) yer
alır. Giresun daha çok yakın çevresinin iskelesi ve Karadeniz kıyılarının
birinci fındık yükleme limanıdır. Bugün için fındık, orman ürünleri v.b.
konular dışında, özellikle yolcu ulaşımında deniz yolundan çok kıyı
boyunca devam eden karayolları kullanıldığı için limanın işlevselliği bir
dereceye kadar gerilemiştir.
Giresun Kültürü
Bölgede yerleşim, dağınık ev sistemindedir. Arazi dağlık olduğu için
vatandaş sahip olduğu bir kaç dekarlık düz araziye mısır tarlası yap-
Sefa Güler
GİRESUN
61
