bas etmek için her türlü yola başvurabilirler. Gelen ödemeleri
karşılayamayacakları için isimleri bankalarda kara listededir ve
her zaman onlardan ödeme bekleyen bir liste dolusumağaza,
kişi, eş dost, akraba, kurumve banka vardır. Bu problem-
ler yasal, toplumsal, ailevi, sosyal problemlere yol açar. Her
bağımlılıkta olduğu gibi ileri seviyedeki alışveriş bağımlılığında
kişinin bu duruma eşlik eden psikolojik rahatsızlıklarıyla bera-
ber patolojik yalan söyleme alışkanlığı da ileri seviyededir.
Alışveriş Bağımlılığı ne bakımdan diğer bağımlılık-
lara benzer?
Alışveriş bağımlılığının diğer bağımlılıklarla pek çok ortak yanı
var. Diğer bağımlılıklarda olduğu gibi alışveriş bağımlılığında da
kişiler kendilerini harcamaylameşgul eder ve zamanlarını ve
paralarını buna adarlar. Gerçekten para harcamayla, vitrinle-
re bakarak dolaşma arasındaki fark, bağımlı davranışın para
harcama süreciyle zevkmerkezine ulaşmasıdır.
Diğer bağımlılıklarda olduğu gibi alışveriş bağımlılığı da
fazlasıyla ritüelleştirilmiş ve davranış örüntüsü alışverişle
ilgili düşünme, planlama, alışveriş için yola çıkma ve alışveriş
yapma şeklinde devam eder ve aşırı zevk veren, bilincini
kaybettirecek derece yükselmiş bir tatmin haliyle devam
eder ve kişi olumsuz duygulardan o süre içerisinde uzaklaşır
ve rahatlar. Sonuç olarak, alışveriş bağımlısı kişi kendisi ile il-
gili hayal kırıklığı yaşayarak çöküşe geçer ve rahatlamak için
tekrar alışverişle ilgili düşünmeye ve plan yapmaya başlar.
Aşırı harcama psikoaktif bir madde gibi bağımlılık oluştura-
rak fiziksel tolerans ve yoksunluk belirtileri gösterebilir.
Bağımlı olunan yapılan hareket değil, salgılanan maddeye
ulaşma sürecidir
Alışveriş bağımlıları dışarı çıkarlar ve sadece alırlar ve geçici
bir süre için modları yükselir (getting high) alma işlemi
gerçekleşene kadar acele eder, panik olurlar, satın alır-
ken de tıpkı bir uyuşturucu ya da alkol bağımlısı gibi kafayı
bulurlar, çünkü beyin her bağımlılıkta aynı maddeyi salgılar.
Dolayısıyla, bağımlı olunan yapılan hareket değil, salgılanan
maddeye ulaşma sürecidir. Birçok alışveriş bağımlısı alışveriş
atakları yaşar ve bazıları da özellikle belli şeyleri (ayakkabı,
mutfak eşyaları…) alma konusunda takıntılıdır.
Araştırmalar, alışveriş bağımlılarının dörtte üçünün dav-
ranışlarının sorun olduğunu ve maddi ve insan ilişkileri
boyutunda sorunlara yol açtığını kabul ettiklerini gösteriyor.
Neyse ki, kompulsif satın alma davranışı ilaç tedavisi, destek
grupları ve kişisel gelişim kitapları, psikoterapi, finansal reh-
berlik gibi müdahalelere olumlu yanıt verebiliyor.
Diğer bağımlılıklarda olduğu gibi alışveriş insanın stresle başa
çıkabilmek için en temel yöntemidir. Ta ki hayatlarının diğer
alanları bu davranıştan ötürü olumsuz etkilenene dek…
Alışveriş ataklarını nasıl önleriz?
Alışveriş bağımlılarının profesyonel yardım almaları ya da
destek gruplarına katılmaları önerilir. Bağımlı davranışlar
bir davranışsal problemler kümesi şeklindedir. Yani bağımlı
olan kişinin başka bağımlılıkları ya da davranışsal veya kişilik
bozuklukları olma olasılığı yüksektir.
Satın alırken nakit para ya da hesap kartı kullanın.
Alışverişe çıkmadan önce bir liste yapın ve sadece liste-
dekileri almaya çalışın.
Bir tane acil durumlar için kullanmak üzere saklayın ve
diğer kredi kartlarınızı iptal ettirin veya yok edin.
İndirimmesajları ve maillerinin size ulaşmasını engelleyin.
Vitrinlere bakarak dolaşma işini dükkânlar kapalıyken
yapın, eğer gündüz yapmak istiyorsanız cüzdanınızı
evde bırakın.
Telefonla katalog alışverişi, internet üzerinden sipariş veya
televizyondaki alışveriş kanallarını kullanmayın.
Alışveriş dürtüsü geldiğinde yürüyüşe çıkın ya da egzer-
siz yapın.
Kontrolden çıkmış hissediyorsanız muhtemelen çıkmışsı-
nızdır. Destek ve profesyonel yardım alın.
Tedavi yöntemlerini psikoloğunuzla ya psikiyatristinizle
mutlaka görüşün.
Borçlarınızı düzenlemek için finansal rehberliğe de ihtiyaç
duyabilirsiniz.
Alışveriş kompulsif bir şekilde para harcamayan ve bizi dur-
durabilecek yakınlarımızla ve arkadaşlarımızla keyifli olabilir.
Aynı zamanda kendimizi daha iyi hissetmek için boş za-
manlarımızı daha farklı aktivitelerle de değerlendirebiliriz.
Farkında olsanız da olmasanız da, çevrenizde özellikle bu
davranışınızı besleyen, onaylayan, zaaflarınızdan çıkar
sağlayan kişiler vardır, sizi teşvik eden ya da benzer dav-
ranışlar sergileyen bu kişilerden uzak durun.
Eğer seyahat ediyorsanız, arkadaşlarınızı veya akrabalarını-
zı ziyaret edecekseniz hediyeleri kolay açılamayacak şekil-
de paketlettirin ve bu görevin bittiğini kendinize hatırlatın.
Unutmayın insanlar çeşitli nedenlerle bazen başkalarına
alışveriş yaparken daha da savurgan olabilirler.
Sevgi ve saygınızı başka şekillerde göstermeyi öğrenin.
Hediyenin büyüklüğü sevginizin boyutunu gösteremediği
gibi sizi de daha sevilen ve saygı duyulan biri yapamaz.
Sizin değeriniz nelere sahip olduğunuz ya da olmadığınızla
ölçülen bir şey olamaz.
yesilay.org.tr
35
YEŞiLAY
•
EKİM 2014
