• Çocuğunuzun stres durumlarıyla doğru şekil-
de başa çıkmasında çeşitli örnekler oluşturun.
Çocuğunuzun stres durumuyla karşılaştığında
kendini fiziksel ve duygusal olarak nasıl hissettiği-
ni anlamaya çalışın. Hayatında stres durumu oluş-
turan şeylerin neler olduğunu ve nasıl baş ettiğiniz
öğrenmeye çalışın.
Çocuğunuzun yaşam süreci boyunca stres
oluşturan durumlarla karşı karşıya kalabilece-
ğini ve bunun doğal olduğunu anlamasını sağla-
yın. Bazıları için stres durumunun bir engel bazıla-
rı için de yeni bir hedefe ulaşmada bir atlama ram-
pası olabileceğini anlatın. Engel olarak görenlerin
engelin etrafında dolaştıklarını, bir atlama rampası
olarak görenlerin de üstüne basarak yeni hedeflere
adım attıklarını anlatın.
Çocuğunuzun problemle sağlıklı bir şekilde baş
etmesinde aile, öğretmen ve arkadaş desteğinin
nasıl kullanılması gerektiğini ona öğretin. Ayrıca
çocuğunuzun stres durumuyla karşı karşıya kaldı-
ğında derin nefes alma ve kendi kendine problem-
le nasıl baş edebileceğiyle ilgili olarak bir plan yap-
ması gerektiğini ona öğretebilirsiniz.
• Çocuğunuzun olaylar karşısında düşünmesini
sağlayın ve bağımsız kararlar alma noktasında ço-
cuğunuzu teşvik edin.
Çocuğunuzun birlikte oluşturduğunuz sınır-
lar ve oluşturduğunuz kurallar içerisinde özgür bir
şekilde bağımsız ve sağlıklı kararlar verebileceği-
ni anlamasına yardımcı olun. Onun ve ailesi için
en iyisi olduğunu düşündüğü zamanlarda ebevey-
ni olarak çocuğunuzu doğru karar vermeye teşvik
edin. Bu süreçte çocuğunuzun sosyal baskıya ve
kendinden şüphe etme davranışına izin vermeyin.
• Çocuğunuzla birlikte vakit geçirebileceğiniz
ortak zamanlar oluşturun ve planlar yapın.
Çocuğunuzla birlikte vakit geçireceğiniz planları
yapması için çocuğunuzu teşvik edin. Ona sorum-
luluklar verin. Aile bireylerinin hoşuna gidebilecek
faaliyetler planlamaya çalışın. Bu sayede aile birey-
lerinin nelerden hoşlandığını anlamaya çalışın.
Araştırmalar ailesi ile birlikte daha çok va-
kit geçiren çocukların daha az madde kullandığı-
nı gösteriyor. Onlarla nitelikli vakit geçirirseniz si-
zinle birlikte olmaktan mutluluk duyarlar. Ailesiy-
le birlikte geçirdiği zaman artarsa arkadaşlarıy-
la birlikte geçirdiği zaman azalacaktır. Öte yandan
beraber geçirilen zaman içerisinde ortak zevkler
ve alışkanlıklar kazanılacaktır. Çocuklara iyi alış-
kanlıklar kazandırmak kötülerinden korumaktan
daha etkili ve kolaydır. Çocuklara ayıracağınız za-
man onlara vereceğiniz paradan ve sağlayacağınız
imkânlardan daha değerlidir.
• Çocuğunuzun rol model aldığı kişilerin kimler
olduğu üzerine onunla konuşun.
Çocuğunuzun ifadelerini doğru şekilde anla-
manız çok önemlidir. Çocuğunuzun arkadaş çevre-
sinde, komşu, akrabalarınızda ya da popüler med-
ya da örnek aldığı kişiler kimdir? Bu tür kişilerin
kişilik özellikleri, değerleri ve inanç yapıları neler-
dir? Ortak yönleri nelerdir? Bunlar üzerinde çocu-
ğunuzla konuşarak çocuğunuzun yaptığı seçimler-
de nelere dikkat ettiğini anlamaya çalışın.
• Çocuğunuzun sigara ve alkol gibi bağımlılık
yapıcı maddeler hakkında neler düşündüğü konu-
sunda sorular sorarak onu anlamaya çalışın.
Bu konuyu önemseyin; çünkü siz çocuğunu-
za zaman zaman bununla ilgili bilgi paylaşımların-
da bulunmuş olabilirsiniz; ancak çocuğunuz buna
rağmen sosyal çevresinde bunları kullananların ol-
duğunu gördükçe ve popüler medyada bunu göz-
lemledikçe, kendisi için bunun normalleştiğini ifa-
de edebilir. Bu aşamada çocuğunuza karşı savun-
macı bir dil kullanmayın. Aynı zamanda bu süreç-
te sigara ya da alkol kullanıyor olabilirsiniz. Bu ne-
denle çocuğunuza karşı bağımlılık yapıcı madde-
lerle ilgili konuşurken, ona duygularınızı ve baş-
lama sürecinizi, nedenlerini anlatabilirsiniz. Hat-
ta onunla bu tür maddeleri bırakmak istediğinizi ve
nedenlerini de anlatarak, net, anlaşılır şekilde onun
herhangi bir maddeyi kullanmasını istemediğinizi
çocuğunuza anlatabilirsiniz.
• Çocuğunuzla madde kullanımının suç ve te-
davi boyutlarını da paylaşın.
Çocuğunuzun madde kullanımını doğru şekil-
de anlamasında bağımlılıkla birlikte ortaya çıkan
ciddi problemleri ona anlatabilirsiniz. Bunu sosyal
çevrenizde tanıdığınız bildiğiniz örnekler üzerin-
den de anlatabilirsiniz.
• Kendi alışkanlıklarınızın çocuğunuzu da etki-
leyeceğini unutmayın.
Sizin madde kullanmanız ilerleyen süreçte çocu-
ğunuzun madde kullanması için de önemli bir risk
faktörüdür. Bu nedenle çocuğunuzun bağımlılık ya-
pıcı madde kullanım riskinden uzak kalmasında
önemli bir rolünüzün olduğunu unutmamalısınız.
21
