Av. Mehmet Yoğurtcuoğlu "Steroidler Sporun İtibarını Korumuyor, Aksine Tehdit Ediyor"

“Steroidlerin yasa dışı kullanımıyla mücadele, sporun adil, sağlıklı ve etik bir çerçevede devam etmesi için kritik öneme sahiptir. Türkiye Dopingle Mücadele Komisyonu, hem ulusal hem de uluslararası iş birlikleriyle bu mücadeleyi kararlılıkla sürdürmekte ve sporu temiz tutma hedefini desteklemektedir” diyen Türkiye Dopingle Mücadele Komisyonu Genel Direktör Yardımcısı Av. Mehmet Yoğurtcuoğlu ile  steroid kullanımının önüne geçmek için alınabilecek hukuksal önlemleri konuştuk.

Steroidlerin hukuki tanımını sorduğumuz Avukat Mehmet Yoğurtcuoğlu, “Steroidler, vücutta doğal olarak bulunan veya sentetik olarak üretilen hormon benzeri bileşiklerdir. Hukuki açıdan, steroidler genellikle iki ana kategoriye ayrılır: anabolik steroidler ve kortikosteroidler” diyor. Steroidlerin hukuki durumunun, ülkeden ülkeye değişiklik gösterdiğini belirten Yoğurtcuoğlu, “Örneğin, bazı ülkelerde anabolik steroidlerin satışı ve kullanımı sıkı düzenlemelere tabidir ve yalnızca tıbbi amaçlarla kullanılmasına izin verilir. Kortikosteroidler ise genellikle tıbbi reçeteyle yasal olarak temin edilebilir. Steroid kullanımı konusunda hukuki perspektiften bakıldığında, anabolik steroidlerin tıbbi reçete dışında satılması, dağıtılması veya kullanılması pek çok ülkede yasa dışıdır” diyor. Bu tür maddelerin genellikle kontrollü maddeler listesinde bulunduğunu ve kullanımının sıkı düzenlemelerle kontrol edildiğini söyleyen Av. Mehmet Yoğurtcuoğlu, “Başka bir deyişle, sağlık açısından meşru kullanım dışında anabolik steroid kullanımı yasa dışı ve cezalandırılabilir bir fiil olabilir” diyor. Steroidlerin genellikle sağlık ve spor hukuku kapsamında ele alındığını belirten Yoğurtcuoğlu, “Sağlık hukuku, steroidlerin tıbbi kullanımı ve reçetelendirilmesiyle ilgilenirken; spor hukuku, steroidlerin performans artırıcı olarak kullanımını ve doping kontrollerini düzenler” diyor.

Av. Mehmet Yoğurtcuoğlu, “Steroidlerin sporda yer almaması ve yasaklanmasının temel nedenleri hem etik kurallar hem de sağlık ve rekabet ilkeleriyle ilgilidir” diyor ve ekliyor: “Steroidler, sporda hem etik açıdan hem de sağlık açısından kabul edilemezdir. Spor, doğal yetenek, disiplin ve sıkı çalışmaya dayanmalıdır. Bu nedenle steroidlerin ve diğer doping maddelerinin kullanımı yasaklanmış, sıkı şekilde denetlenmektedir. Bu yasaklar, sporu daha temiz, adil ve sağlıklı bir rekabet ortamı hâline getirmek için vardır. Steroidlerin kullanımı sadece sporcular için değil, sporun doğası ve itibarını korumak adına da ciddi bir tehdit oluşturur.”

“Türkiye Dopingle Mücadele Komisyonu (TDMK), Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi (TMOK) bünyesinde faaliyet gösteren ve Dünya Anti-Doping Ajansı (WADA) kurallarına uygun olarak çalışan bir kurumdur. Dopingle mücadelede belirlenen kurallar ihlal edildiğinde, sporculara ve ilgili kişilere çeşitli cezalar ve yaptırımlar uygulanır. Bu cezaların hukuki temelini oluşturan metinler; uluslararası nitelike Dünya Dopingle Mücadele Kuralları (Code) ve/veya ulusal nitelikte Türkiye Dopingle Mücadele Talimatı (TDMT) olarak yürürlüktedir ve tüm sporcu ve ilgili kişileri bağlar. Bu mevzuta göre 11 adet dopingle mücadele kural ihlali ve buna dayalı değişkenlik gösteren hak mahrumiyeti cezaları vardır” diyen Avukat Mehmet Yoğurtcuoğlu, dopingle mücadele kural ihlalleri hakkında bilgi verirken, “Bu ihlallerle ilgili daha detaylı metinlere ulaşmak için Türkiye Dopingle Mücadele Talimatının 2.maddesinin altındaki 11 bent incelenebilir. Bu hükümlerin birebir karşılığı Code’da da mevcuttur. Bu hükümler WADA’nın değiştirilemez maddelerindendir. Değiştirilemez derken virgülüne dahi dokunulamaz. Bu sayede tüm dünyada aynı hükümler geçerlidir ve tüm sporcular aynı hükümler üzerinden değerlendirilir” diyor. Kurallara ilişkin ihlalde bulunulması hâlinde uygulanacak cezaların da TDMT’de yer aldığını söyleyen Yoğurtcuoğlu sözlerini şöyle sürdürüyor: “Biz de TDMK olarak her yıl hazırladığımız ulusal dopingle mücadele planı doğrultusunda Türk sporcuların dopingle mücadele faaliyetlerini yürütmekteyiz. Elbette olimpiyat yıllarında bu faaliyetler bir miktar daha artmaktadır. IOC ayrıca her olimpiyat oyunları sırasında oldukça yüksek sayıda doping kontrolü yapmaktadır.”

“Sporcuların steroid kullanımı bugün için onlardan alınan idrar ve kan örneklerinin WADA Akredite Laboratuvarlarda yapılan yüksek hassasiyetteki analizler sonucu tespit edilmektedir. Bazı durumlarda satışın veya kullanımın farklı ispat yöntemleriyle ortaya koyulması durumunda da cezalar verilebilmektedir ancak temel tespit yöntemi analizlerdir. Dünyada bu laboratuvarlarda 30 kadar bulunmaktadır ve bir tanesi de Ankara’da Hacettepe Üniversitesi bünyesindedir. Bu da bizim açımızdan ayrı bir gurur kaynağıdır” diyen Av. Mehmet Yoğurtcuoğlu sözlerini şöyle sürdürüyor: “Steroidin tespiti hâlinde uygulanacak cezalara ilişkin de bu maddeler WADA tarafından en yüksek cezanın uygulanmasını gerektiren maddeler olarak belirlenmiştir. Performansa etkisi doğrudan olduğundan ve sporcu açısından ciddi sağlık tehlikesi oluşturduğundan cezası en az dört yıldır.”

“Türkiye’de bazı ilaçlar haricinde steroidlerin satışı yasaktır, ancak buna ilişkin yasal düzenlemeler maddenin sağlığa zararından çok yasa dışı satış kapsamında değerlendirilmesidir. Yasayla düzenlenmeyen ürünlerin satışının yasaklanmasının dışında ayrıca yasaklı maddeler olmalarından, insan sağlığını tehlikeye atmasından dolayı da ayrıca cezalandırılması için çalışmalarımız yürümektedir” diyen Yoğurtcuoğlu, “Yasa dışı bu ürünlere ulaşılabilme konusunda yeterli denetim mekanizmalarımız maalesef henüz tam anlamıyla devrede değildir. TDMK olarak pek çok kamu kurumumuzla bununla ilgili iş birliği çalışmalarımız devam etmektedir, ama öncelikle spor salonlarına bu ürünlerin girişiyle ilgili önlemlerin artması ve yasakların caydırıcı olması gerekmektedir” sözleriyle alınması gereken önlemlere dikkat çekiyor.

“Steroid kullanımı ne yazık ki giderek büyümekte olan çok ciddi bir halk sağlığı sorunudur” diyen Yoğurtcuoğlu, “Birtakım sosyal medya hesaplarından veya büyük satış platformlarından belirli dönelerde steroid içerikli ürünlerin satıldığı görülmektedir. Burada bir diğer konu da aslında ‘doping’ kelimesinin toplumdaki karşılığının iyi anlaşılması gerekliliğidir. Bugün için ne yazık ki basında birtakım hızlı iyileşmeleri söylemek için bu kelimenin kullanılması, hatta bazı eğitim araçlarına ad olarak verilmesi ve maalesef bunun tescil edilebiliyor olması toplumdaki bilinçsizliğin ve farkındalık eksikliğinin çok somut göstergelerindendir. Biz TDMK olarak bununla ilgili hukuki süreçleri işletmekteyiz ancak olması gerekli sonuçlara erişebilmek konusunda herhangi bir ilerleme sağlayabilmiş değiliz” diyor.

Av. Mehmet Yoğurtcuoğlu bir süredir “Dopingle Mücadele Kanunu” taslağı üzerinde T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı ile yürüttükleri bir çalışma olduğunu söylerken, “Umuyoruz ki önümüzdeki sene başında bunun TBMM’ye sunulması yönünde bir aşamaya geleceğiz. Böylece gerek steroidlerin bu şekilde dolaşımı engellenebilecek gerekse dopingle mücadele çok daha sağlam hukuki temellere oturabilecek” diyor. “Steroidlerin yasa dışı kullanımıyla mücadele, sağlıklı bir spor ortamının korunması ve sporcuların fiziksel ile psikolojik sağlıklarının güvence altına alınması açısından kritik öneme sahiptir” diyen Yoğurtçuoğlu, Türkiye’de Türkiye Dopingle Mücadele Komisyonu (TDMK), küresel çapta ise Dünya Anti-Doping Ajansı (WADA) gibi kurumların bu konuda çeşitli stratejiler geliştirdiğini vurguluyor. Steroidlerin yasa dışı kullanımıyla mücadelede eğitim ve farkındalık çalışmalarının önemli bir role sahip olduğunu belirten Yoğurtçuoğlu, diğer faktörleri ise şöyle sıralıyor: -Sporcular, antrenörler ve ailelere steroidlerin olumsuz etkileri hakkında bilgi verilir. Eğitim materyalleri (broşür, video, seminer) hazırlanarak genç sporcular hedeflenir.

-Sporculara etik değerler öğretilir ve “temiz spor” anlayışı teşvik edilir. TDMK, genç sporculara yönelik düzenli eğitim programları yürütmektedir. Yarışma dönemi içinde ve dışında düzenli doping testleri yapılır.

-Steroidlerin yasa dışı ticareti ve dağıtımını engellemek için hem ulusal hem uluslararası yasal düzenlemeler yapılır. Türkiye’de yasaklı maddelerin üretimi ve satışı, ağır para ve hapis cezalarıyla karşılanmaktadır.

-Steroid kullanımından kaynaklanan dopingle mücadele kural ihlali sonucu yakalanan sporcular için uzun süreli men cezaları ve kariyer sonlandırıcı yaptırımlar uygulanır.

-Steroidlerin yasa dışı üretilmesi ve satılmasıyla ilgili uluslararası iş birliği yapılır. Türkiye’de yasa dışı steroid ticareti ilgili kamu kurumları tarafından imkânlar dâhilinde izlemekte ve suçlulara yaptırım uygulamaktadır. Bu konuda TDMK olarak da kendi kapasitemiz kapsamında ilgili kurumlar desteğimiz bulunmaktadır. Steroidlerin internet üzerinden satışı dünya çapında bir sorun olduğundan, web siteleri ve sosyal medya platformları da izlenmektedir. Müdahale edilebilenler için gerekli mercilere bilgilendirmeler yapılmaktadır.

-Bunun yanı sıra; sporculara steroidlerin zararlı etkileri ve doping kuralları hakkında eğitim verilir. TDMK, dijital ortamda sporcuların ve antrenörlerin erişebileceği eğitim programları sunar. Medya aracılığıyla halka açık bilgilendirme çalışmaları yürütülür.

-WADA ve diğer uluslararası dopingle mücadele kuruluşları birlikte çalışarak küresel politikalar desteklenmektedir. Aynı iş birliği ulusal dopingle mücadele kuruluşları arasında da yürütülmektedir.

-TDMK, yasaklı madde kullanan sporculara karşı hızlı ve etkili yaptırımlar uygular. Savunma süreçlerinde şeffaflık ilkesine bağlı kalınır.

-WADA, küresel doping kontrol standartlarını belirler ve yasaklı maddeler listesini günceller. Üye ülkeler arasında koordinasyon sağlar ve biyolojik pasaport gibi yenilikçi yöntemler kullanır.

-Interpol desteğiyle ulusal kolluk kuvvetleri steroidlerin yasa dışı sınır geçişlerini izlemekte, buna ilişkin ortak projeler, operasyonlar yürütmektedir.