“Sosyal Medya Platformları Dengeli ve Sorumlu Bir Şekilde Kullanılmalı”

Hayatlarımız sosyal medyadan önce ve sonra diye ikiye ayrıldı desek yanlış olmaz. Bugün artık sosyal medya kullanıcısı olmak neredeyse bir zorunluluk hâlini aldı. Ancak kişisel bilgilerimizi detaylarıyla paylaştığımız bu mecralar bazı güvenlik sorunlarını da beraberinde getiriyor. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı ve Adli Bilişim Uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık’la sosyal medyada bizi bekleyen riskleri ve almamız gereken önlemleri konuştuk…

Sosyal medya öncesi ve sonrası hayatlarımız nasıl değişti?
Sosyal medya öncesi, iletişim daha çok yüz yüze görüşmeler, telefon aramaları ve yazılı mektuplar üzerinden gerçekleşiyordu. Bilgiye erişim, gazeteler, dergiler, radyo ve televizyon gibi geleneksel medya araçlarıyla sağlanıyordu. İnsanlar sosyal etkinliklere katılarak ve komşuluk ilişkileri kurarak sosyal çevrelerini genişletiyorlardı. Sosyal medya sonrası dönemde ise, iletişim dijital platformlar aracılığıyla hız kazandı. İnsanlar dünyanın dört bir yanındaki kişilerle anında bağlantı kurabiliyor, haberleri ve güncellemeleri anlık olarak takip edebiliyor. Sosyal medya, insanların kendilerini ifade etmeleri, bilgi paylaşmaları ve topluluk oluşturmaları için yeni bir mecra sundu. Ancak, bu hızlı değişimle birlikte mahremiyetin azalması, bilgi kirliliği, dijital bağımlılık ve yüz yüze etkileşimlerin azalması gibi olumsuz etkiler de ortaya çıktı. Sosyal medya, bireylerin sosyal ilişkilerini dijital ortama taşırken, aynı zamanda daha yüzeysel ve geçici etkileşimlere de yol açabiliyor.

Sağlıklı ve bilinçli bir sosyal medya kullanıcısı nasıl olmalı?
Sağlıklı ve bilinçli bir sosyal medya kullanıcısı, platformları dengeli ve sorumlu bir şekilde kullanmalıdır. Bu kullanıcılar, bilgi kaynağını doğrulayan, kişisel bilgilerini koruyan, sosyal medyada geçirdiği zamanı sınırlandıran, negatif içeriklerden kaçınan ve sosyal medya etiğine uyan kişilerdir. Güvenlik ayarlarını düzenli olarak gözden geçirir, güçlü parolalar kullanır ve iki faktörlü kimlik doğrulama gibi ek güvenlik önlemleri alırlar. Ayrıca, dijital ayak izlerinin farkında olarak, paylaşımlarını dikkatli bir şekilde yapar ve çevrim içi davranışlarının olası sonuçlarını değerlendirirler.

SOSYAL MEDYANIN RİSKLERİNDEN NASIL KORUNURUZ?

Sosyal medyada var olmanın riskleri, sakıncaları neler? Nelere dikkat etmeliyiz?
Sosyal medyada var olmanın riskleri arasında kişisel bilgilerin çalınması, kimlik avı saldırıları, siber zorbalık, yanlış bilgi yayılması ve dijital bağımlılık bulunur. Bu risklere karşı korunmak için güçlü parolalar kullanmak, iki faktörlü kimlik doğrulama uygulamak, bilgi kaynaklarını doğrulamak, gizlilik ayarlarını düzenlemek ve şüpheli bağlantılardan kaçınmak önemlidir. Ayrıca, sosyal medyada paylaşılan bilgilerin kalıcı olabileceği ve istenmeyen ellerde kullanılabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle, kişisel bilgilerin paylaşımında dikkatli olunmalı ve özellikle tanımadığınız kişilerden gelen mesajlara karşı temkinli davranılmalıdır.

Siber güvenlik tabirini nasıl açarsınız?
Siber güvenlik, bilgisayar sistemleri, ağlar ve verilerin kötü niyetli saldırılardan, izinsiz erişimlerden veya zarar vermekten korunmasını sağlayan uygulamalar, süreçler ve teknolojiler bütünüdür. Bu alan; bilgi güvenliği, ağ güvenliği, uygulama güvenliği ve operasyonel güvenliği içerir. Siber güvenlik, kullanıcıların ve kuruluşların dijital varlıklarını korumak için çeşitli stratejiler ve araçlar kullanır. Örneğin, antivirüs yazılımları zararlı yazılımları tespit edip kaldırarak sistem güvenliğini sağlar, güvenlik duvarları yetkisiz erişimlere karşı ağları korur, şifreleme teknikleri verilerin güvenli bir şekilde iletilmesini ve saklanmasını sağlar. Ayrıca, düzenli güvenlik güncellemeleri ve yamaları, sistemlerin en son tehditlere karşı korunmasına yardımcı olur.

Sosyal medya kullanıcılarını en çok hangi tehlikeler bekliyor ve nasıl önlemler alınmalı?
Sosyal medya kullanıcılarını en çok bekleyen tehlikeler arasında kimlik avı (phishing) saldırıları, siber zorbalık, veri sızıntıları, sahte haberler ve dijital bağımlılık yer alır. Bu tehlikelere karşı alınabilecek önlemler arasında güçlü parolalar ve iki faktörlü kimlik doğrulama kullanmak, gizlilik ayarlarını güncellemek, bilgi kaynaklarını doğrulamak ve ebeveyn kontrolleri ile çocukları bilinçlendirmek bulunur. Ayrıca, kullanıcılar tanımadıkları kişilerden gelen bağlantılara ve mesajlara karşı dikkatli olmalı, kişisel bilgilerini paylaşmadan önce iki kez düşünmeli ve çevrim içi etkinliklerini düzenli olarak gözden geçirmelidirler.

EN RİSKLİ PLATFORMLAR

Hangi mecralar daha riskli ve neden?
Anonim kullanıcıların yoğun olduğu ve açık platformlar daha risklidir. Örneğin, Twitter yani X anonim hesapların fazla olması ve bilgi akışının hızlı olması nedeniyle sahte haberler ve kimlik avı girişimlerine yatkındır. Reddit, anonim kullanıcıların çokluğu nedeniyle yanlış bilgi yayılması ve siber zorbalık riski taşır. Facebook ve Instagram ise geniş kullanıcı tabanları ve kişisel bilgilerin paylaşılma oranı nedeniyle veri sızıntıları ve gizlilik ihlalleri riski taşır. Bu platformlar, kullanıcıların dikkatli ve bilinçli davranmalarını gerektirir ve güvenlik ayarlarının düzenli olarak gözden geçirilmesini zorunlu kılar.

Çocukların sosyal medya kullanımları aileler tarafından nasıl denetlenmeli?
Aileler, çocuklarının sosyal medya kullanımlarını denetlemek için ebeveyn kontrol yazılımları kullanmalı, sosyal medya platformlarının yaş sınırlarına uyulmasını sağlamalı, çocuklarla internet güvenliği ve mahremiyet konularında açık iletişim kurmalı, çocukların kimlerle iletişim kurduklarını ve hangi içerikleri tükettiklerini düzenli olarak kontrol etmeli ve çocukları çevrim içi tehlikeler hakkında eğitip bilinçlendirmelidir. Ayrıca, çocukların sosyal medya kullanım sürelerini sınırlamak ve onları güvenli çevrim içi alışkanlıklar geliştirmeleri konusunda yönlendirmek de önemlidir.

Sizin en sık rastladığınız tehlikeli durumlar neler oldu bugüne kadar?
En sık rastlanan tehlikeli durumlar arasında kimlik avı girişimleri, sahte hesaplar aracılığıyla yapılan dolandırıcılık girişimleri, kişisel bilgilerin izinsiz kullanımı ve siber zorbalık olayları bulunmaktadır. Bu durumlar, kullanıcıların bilinçli ve dikkatli davranmalarını ve gerekli güvenlik önlemlerini almalarını gerektirir. Özellikle kimlik avı girişimlerine karşı dikkatli olunmalı, bilinmeyen kaynaklardan gelen e-postalar ve mesajlar dikkatlice incelenmeli ve kişisel bilgiler asla rastgele paylaşılmamalıdır.

ÖNLEMLER VE YASAL DÜZENLEMELER

Devletin sosyal medya güvenliği konusunda alması gereken önemler neler? Bizde bu konuyla ilgili yapılanlar neler?
Devletin sosyal medya güvenliği konusunda alması gereken önlemler arasında yasal düzenlemeler çıkararak sosyal medya platformlarının kullanıcı mahremiyeti ve veri güvenliği konusunda sorumluluk almasını sağlamak, halkı dijital güvenlik konusunda bilinçlendirme kampanyaları düzenlemek, uluslararası iş birlikleri yaparak siber suçlarla mücadele etmek ve sosyal medya şirketlerini denetlemek yer alır. Türkiye'de bu konuda çeşitli yasal düzenlemeler yapılmakta ve sosyal medya yasası gibi adımlar atılmaktadır. Ancak, etkinlik ve uygulanabilirlik sürekli gözden geçirilmelidir. Sosyal medya platformlarının Türkiye'de temsilci bulundurması ve belirli içeriklerin kaldırılması gibi düzenlemeler, sosyal medya üzerindeki denetimi artırmayı amaçlamaktadır.