Web sitemizde en iyi deneyimi yaşamanızı sağlamak için çerezleri kullanıyoruz.
Detaylı Bilgi
1042
Sağlıklı Yaşam

“Tarımsal Üretimi Tüketici Davranışları Belirleyecek”

Göksan GÖKTAŞ

Tarım, sağlıklı yaşam ve dolayısıyla da sağlıklı beslenmeyle doğrudan ilgili. Enerji, tarım ve gıda sektörü konusunda Türkiye’nin önde gelen uzman gazetecilerinden İrfan Donat’la tarımın ülkemizdeki ve dünyadaki geleceğini konuştuk. Tarımın dününden, bugününden başlayarak nereye doğru evrileceğine baktık…

“Akıllı Tarım” isminde bir program yapıyorsunuz… Akıllı tarım, dijital tarım deyince ne anlıyoruz? Geleneksel tarımdan farkları neler? Akıllı tarım modelleri geleneksel tarımdan neleri katıyor kendisine?
Akıllı tarım, dijital tarım kavramlarından aslında tarımdaki değişimi ve dönüşümü anlıyoruz. Akıllı tarım, dijital tarım dediğimiz zaman, geleneksel tarım anlayışıyla modern tarım anlayışının harmanlanmasını anlayabiliriz. Atadan, dededen gelen tarımda kadim bir bilgi var ve o bilgiyi Ar-Ge ve inovasyon gibi anahtar kelimeleri barındıran teknoloji ve teknik altyapılarla destekleyerek ve işleyerek bir hedefe doğru ilerliyoruz. Nedir o temel hedef? Minimum maliyet, optimum verim ve kalite ile maksimum gelir… Peki hedefin sonunda ne var? Üretici ve tüketicilerin kazanacağı bir sistem… Ekolojik dengeyi gözeten, çevre dostu, doğa ile barışık ve sürdürülebilir bir tarım modeli... Bildiğiniz üzere tarımın temelinde toprak, su, hava ve tohum var. Ama yeni dönemde bu temellere ek olarak artık bilgi, veri analizi ve teknoloji de tarımda önemli bir rol üstleniyor.

Ne gibi roller bunlar?
Daha değişik bir ifadeyle tarımın girdileri sadece tohum, gübre, mazot ya da ilaç değil... Doğru bilgi, güncel veri ve uygulanabilir teknolojik destekler de yeni dönemde çiftçilerimizin öncelikli girdileri arasında yer alıyor. Tüm dünya artık yeni döneme kendini adapte ediyor. Gelişmiş ülkeler, tarımdaki riskleri minimize etmek ve yönetmek adına ellerindeki tüm teknolojik enstrümanları kullanıyor ve kullanmaya da devam edecek. Türkiye de bu rekabetçi yapıdan ve bu yarıştan uzak kalamaz. Eğer hem yurt içi pazarda istikrarı sağlamak hem de uluslararası pazarda rekabetçi bir konumda yer almak istiyorsak biz de bu değişim ve dönüşüme ayak uydurmak zorundayız. Dolayısıyla Türkiye'nin nasıl tarımsal girdilerde yerlilik oranını artırması gerekiyorsa, know-how ve tarımsal teknoloji alanında da Ar-Ge ve inovasyon yatırımlarına ağırlık vererek yerli ve millilik oranını artırması şart. Zira Ar-Ge ve inovasyon çalışmaları oldukça uzun soluklu bir süreç. O yüzden bu noktada kamu-özel sektör-üniversite iş birliği de şart.

“12 BİN YILLIK TARIMSAL BİR HAFIZAYA SAHİBİZ”
Türkiye’nin şu anda sizce, tarımda diğer dünya ülkelerine kıyasla ileri olduğu alan nedir? Aynı şekilde yol kat etmemiz gereken alan neler?
Aslına bakarsanız Türkiye, tarımsal anlamda pek çok açıdan önemli avantajlara sahip, ciddi potansiyel barındıran bir ülke. Bunu fırsata çevirebilirse önü çok açık. Örneğin sahip olduğu biyoçeşitlilik… Türkiye'de yaklaşık 12 bin çeşit bitki türü bulunuyor ki bunların da 3.500-4.000 civarı endemik tür. Daha açık bir ifadeyle, bugün Avrupa'daki toplam endemik türlerin tamamını Türkiye tek başına barındırıyor. Dolayısıyla biyoçeşitlilikte aslında bir hazinenin üzerinde yaşıyoruz. Bereketli hilal olarak tanımlanan Mezopotamya’nın bir kısmının içerisinde yer alan Anadolu coğrafyası, ilk tarımsal faaliyetlerin başladığı topraklar…  12 bin yıllık tarımsal bir hafızaya sahibiz. Bu yönü bile Türkiye’yi dünyanın birçok ülkesinden tarım alanında farklılaştırıyor ve öne çıkartıyor.

Bu farklılıkları biraz daha açabilir misiniz?
Türkiye’nin coğrafi yapısı, iklim çeşitliliği kadar jeopolitik konumu da tarım ve gıda sektörü açısından önemli bir avantaj. Dört saatlik uçuş mesafesinde dünya nüfusunun yüzde 40’ına kaç ülke ulaşabilir? Ülke olarak 1,9 trilyon dolarlık tarımsal ticaret hacmine sahip bir bölgenin tam ortasında konumlanıyoruz. Sorunuzun cevabına belirli ürünler çerçevesinde baktığımızda ise, özellikle fındık, kayısı, incir, üzüm gibi belli başlı ürünlerde hem üretimde hem de ihracat pazarında söz sahibiyiz. Herkesin bildiği üzere bugün dünyadaki toplam fındık üretiminin yaklaşık yüzde 65-70'ini Türkiye tek başına gerçekleştiriyor. Keza kuru kayısı, kuru incir, kuru üzüm gibi ürünlerin üretiminde oldukça şanslı bir konumdayız. Bunların dışında tıbbi ve aromatik bitkiler tarafında da elimiz oldukça kuvvetli. Biraz önce değindiğim biyoçeşitlilikten dolayı Türkiye'nin farklı bölgelerinde farklı iklim özelliklerine göre binlerce çeşit tıbbi ve aromatik bitkiye sahibiz. Eğer bu değerlere sahip çıkar ve üretiminden katma değerli şekilde pazarlanmasına kadar doğru bir strateji ortaya koyabilirsek müthiş bir fırsata sahibiz.

Organik yollardan sapmak bir ihtiyaç olarak mı doğdu sizce, yoksa daha çok kazanmak hırsıyla mı ortaya çıktı? Bugün kullanılan doğal olmayan yöntemler neler götürdü tarımcılıktan?
Bugün genetiği değiştirilmiş organizma, kimyasal ilaç, kimyasal gübre gibi başlıkların büyük çoğunluğunun başlangıç tarihi 1940'lı yıllara dayanır. Zira İkinci Dünya Savaşı'nda kimyasal silah üreten şirketler savaşın ardından eldeki teknoloji ve hammaddeyi değerlendirebilmek için tarım sektörüne yönelmişlerdir. Bugün küresel anlamda tohum, kimyasal ilaç alanında oligopol bir yapı oluşturan 4-5 küresel şirket, bunun adını “yeşil devrim” koydu. Kamuoyunu ikna etmek için de insanlığın açlık ve kıtlık riskine karşı daha fazla üretim yapması gerektiği mesajları empoze edildi. Gıda güvencesine dair insanlığı endişeye sürükleyecek risk senaryoları hazırlanarak, farklı argümanlar ortaya koymuşlardır. Ancak bugün gelinen noktada “yeşil devrim”in bir safsata olduğu ortaya çıktı. Son 70-80 yıla baktığımızda bizi açlıkla tehdit ederek terbiye etmeye çalışan bu kurgulanmış sistem içinde sunulan kimyasalların aslında topraktan insana kadar tüm ekolojik sistemi ciddi şekilde yıprattığını görüyoruz. O yüzden şimdilerde tarım ve gıda sektöründe sürdürülebilirlik kavramı ön plana çıkıyor. Kavramlarla kafa karışıklığı yaratmaya gerek yok. Bizim gıda güvencesini ve gıda güvenliğini sağlayarak gelecek nesillere bu kadim bilgiyi aktarabilmemiz için öncelikli olarak sağlıklı topraklara, sağlıklı su kaynaklarına, temiz havaya ve kendi atalık tohum ve gen kaynaklarımıza ihtiyacımız var. Eğer bunları muhafaza edemezsek zaten bu işin devamlılığını konuşmak mümkün değil.
 
“TARIM VE GIDA HİÇ OLMADIĞI KADAR ÖNEMLİ HÂLE GELECEK”
Gelecekte (önümüzdeki 20-30 içinde diyelim) Türkiye’nin tarımda geleceği noktayı kestirebilir miyiz? Aynı soru dünya geneli için de geçerli… Akıllı tarım ya da teknolojik yöntemlerle tarım nasıl bir noktaya gelecek dersiniz?
Hem Türkiye özelinde hem de küresel anlamda söyleyebilirim ki tarım ve gıda sektörü hiç olmadığı kadar önemli ve kritik bir hale gelecek. Buna aslında Covid-19 salgınıyla birlikte tüm dünyada şahit olduk. Tarımın ne kadar stratejik bir alan olduğunu, gıdanın ne kadar hayati önemde olduğunu maalesef acı tecrübelerle test ettik ve etmeye devam ediyoruz. Gelecek 20-30 yıl, Türkiye'nin tarımda bulunacağı konum, izleyeceği strateji ve oluşturacağı politikalara bağlı. Eğer eldeki kaynaklar doğru kullanılır ve yönetilir, gerçekçi ve kırsal dengelerle uyumlu kalkınma stratejileri ortaya konursa gelecek 20-30 belki 50 yıl Türkiye için parlak olacaktır. Ama ortaya doğru bir vizyon ve gerçekçi politikalar ortaya konulmazsa bugün fırsat olarak değerlendireceğimiz başlıklar yarın risk ya da kriz olarak da karşımıza çıkabilir. Bu tamamen bizim ortaya koyacağımız perspektif ve izleyeceğiniz yol ile alakalı. Bu yolda ise modern tarım teknolojisi, dijitalizasyon en önemli enstrümanlar niteliğinde. Zira artık Tarım 4.0, Akıllı Tarım, Dijital Tarım gibi başlıklar sektörün anahtar kelimeleri haline geldi. Özellikle hızla değişen iklim şartlarıyla birlikte artan riskler tarımda öngörülebilirliği azaltıyor. Bu riskleri minimize etme ve yönetebilmenin yolu teknolojiden geçiyor. Çiftçinin teknolojik altyapı ile desteklenerek tarımsal üretimine yardımcı olacak, yol gösterecek bir sürece girdik. Doğa dostu, ekolojik sisteme saygılı bir model kurarken çiftçinin maliyetlerini düşürerek üretimde kalite ve verimliliği artırıp, ürünlerin satış ve pazarlama noktasında doğru değerleri yakalayabilecek bir sistem kurgulamak mümkün. İşte burada teknolojik enstrümanlar devreye girecek. O zaman da hem üretici hem de tüketici kazanacak.
 
Türkiye’nin 2023 tarım hedeflerini daha önce yazmış ve değerlendirmiştiniz… Sizce hedeflerde önce çıkan, yüzümüzü güldürecek neler var?
Türkiye'nin 2023 tarım hedefleri aslında gelecek 20-30 yıl için ortaya konan hedeflerden çok farklı olmayacak. Zira 2023 hedefi, gelecek 20-30 yıllık hedefin ilk adımları niteliğinde... Biraz önce değindiğimiz üzere, Türkiye'nin elinin güçlü olduğu alanlar var. Eğer tarımda bu alanları iyi değerlendirebilirsek, bunların getirisi oldukça yüksek olacaktır. Bugün Türkiye'nin tarımsal ihracatına baktığımızda son 6-7 yıldır 16-18 milyar dolar arasında değişiyor. Ancak sahip olduğu potansiyel ve fırsatlara baktığımızda söz konusu rakamı 4'e 5'e katlamak hayal değil. İşte bizim burada tarımda verimli ve kaliteli üretime olduğu kadar, katma değerli üretim ve markalaşma sürecine de odaklanmamız lazım. Tarım ve gıda sanayi salt üretimden ibaret değil, o üretimin anlamlı hâle gelebilmesi için katma değerli şekilde işlenmesi ve markalı şekilde pazarlanması lazım.

Türkiye'nin artık tarım ve turizm sektörünü harmanlaması gerektiğine inananlardanım. 2023 hedefleri arasında turizmin güneş, kum ve denizden ibaret olmadığını artık idrak etmekten öteye geçerek politikalara yansıtmamız gerekir. Anadolu coğrafyasında tarım ile turizmin harmanlandığını, tıpkı Fransa, İtalya ve İspanya'nın yaptığı gibi, agro-turizmi de konuşmamız gerekiyor. Tarım ve gıdayı gastronomiyle bütünleştirmemiz lazım. Kırsalda yeni bir hikaye yazmamız şart. Anadolu'nun kadim bilgisini, kültürünü, gelenek ve göreneklerini ürünlerle birlikte bir hikaye şeklinde sunabiliriz. Bunun yolu da kırsal kalkınma politikalarının doğru şekilde oluşturulmasından geçiyor. Bunu başarabilirsek tarım, gıda, turizm sektörler arası ciddi bir sinerji yaratacaktır.

“SAĞLIKLI VE GÜVENİLİR GIDA TALEBİ ARTIYOR”
Sizce önümüzdeki yıllarda en çok hangi ürünlerin yokluğunu ya da kısıtlılığını göreceğiz? Hangi ürünlere rağbet olacak? Nedenleriyle açıklayabilir misiniz?
Önümüzdeki yıllara dair ürün bazında şimdiden tahminlerde bulunmak zor. “Şu ürünlerde yokluk, bu ürünlerde kısıt yaşanacak.” demek pek sağlıklı olmaz. Zira tarım, yıllar hatta aylar bazında değişkenlik gösterebilecek kırılgan yapıda bir sektör. Burada en belirleyici faktörlerin başında da iklim geliyor. İklim şartları, tarımsal üretimin verim ve kalitesinde en kritik faktörlerin başında geliyor. Eğer iklim şartları olumlu seyrederse, bu sefer ikinci bakacağımız şey insan faktörü. Tarımsal üretim zor bir faaliyettir, emek ister. Dolayısıyla tarımsal üretim faaliyetinde bulunan çiftçilerin bu işten para kazanması ve memnun olması lazım ki o üretim devam etsin. Eğer bu sağlanırsa yani üreticinin girdi maliyetleri makul seviyelerde seyreder ve yetiştirdiği ürünlerin satış fiyatı da değerinde olursa herhangi bir ürünün yokluğu ya da kısıtlılığını konuşmayız. Ama hem iklim hem de insan faktöründe olumsuz bir seyir ya da tablo karşımıza çıkarsa, o zaman da tabii ki gıda güvencesine dair riskler her zaman olacaktır. Sorunuzun “Hangi ürünlere rağbet olacak?” kısmına gelirsek… Şunu biliyoruz ki bundan sonraki dönemde tüketici davranışları artık üretimi belirleyen önemli bir nokta olacak. Eskiden geleneksel olarak çiftçi ne üretirse toplum da onu tüketirdi. Şimdi tüketici ne istiyor ve talep ediyorsa üreticinin onu ürettiği bir duruma doğru evrildik. Dolayısıyla tarımsal üretim deseninin belirlenmesinde tüketici davranış ve talepleri çok daha ön plana çıkıyor. Peki tüketici ne talep ediyor? Toplumun eğitim ve bilinç düzeyi arttıkça artık daha sağlıklı ve güvenilir gıda talebi artıyor. Trend olarak, insan sağlığı açısından risk içermeyen, faydası bilimsel açıdan kanıtlanmış, sağlıklı besinlere talep artıyor ve artacak. Örnek vermek gerekirse organik tarım yükselen bir trend. Tüketici artık ürünün kendisi kadar o ürünün yetiştirilme koşullarını da sorguluyor. Kimyasaldan uzak, doğa ile dost üretim modellerinden elde edilen gıda ürünlerini tüketmek istiyor.  Bunu hem kendi sağlıklı tüketimi hem de ekolojik sistemin tahribata uğramaması ve sürdürülebilirlik adına talep ediyor.
 
Bilimkurgu ve distopik filmler sürekli geleceğin gıda ve tohum konusunda sıkıntılı olacağını resmediyor? Gerçekten ilerleyen yıllarda tohum sıkıntısı yaşanabilir mi? Bizi laboratuvar üretimi gıdalar mı bekliyor? Yoksa bu kadar karamsar olmaya gerek yok mu?
Gelecekte gıda ve tohum tarafında sıkıntı olup olmayacağını şimdiden söylemek zor. Bu, tamamen insanoğlunun tercihine kalmış bir durum. Eğer gelecekte gıda güvencesi riske girer ve tohum başta olmak üzere kaynaklarımızda sıkıntı yaşarsak bunun temel sorumlusu yine insanoğlunun ta kendisidir. Zira doğa, toprak insanoğluna her zaman cömert davranmıştır. Ne ekip biçtiyse karşılığını fazlasıyla vermiştir. Ama o fazlayla yetinmeyip açgözlü şekilde daha da fazla isteyen insanoğlu bugün itibariyle ekolojik dengeyi de altüst etmiştir. BM Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) önceki yıllarda yayınladığı “tarımsal biyoçeşitlilik” raporuna göre bugün dünyada üretilen gıdaların yüzde 75'inin sadece 12 çeşit bitki ve hayvan türünden elde edildiğini söylersek ne demek istediğimiz daha net anlaşılır sanırım.

Bozulan dengeyi düzeltmek ve fakirleştirdiğimiz biyoçeşitliliği tekrar eski haline döndürmek kolay değil. Kısa sürede oluşturulan tahribatın düzeltilmesi uzun yıllar alıyor. Ve bunun oldukça pahalı bir maliyeti var. O maliyeti üstlenmek ve ekosistemdeki dengeleri yeniden sağlamak yerine kısa yoldan sorunu aşmak adına alternatif gıda üretimleri gündeme geliyor. Bunlardan bir tanesi de laboratuvar ortamında yapay gıda üretimleri. Bilim insanları bu konuda önemli çalışmalara imza atıyor ve belirli bir mesafe de kat edildi. Ancak burada bir paradoks söz konusu. Bir tarafta toprak, su ve tohum kaynaklarını yok ederek ve tek tip beslenmeye doğru hızla ilerleyerek 7,5 milyar insanının gıda güvencesini ve gıda güvenliğini tehlikeye atarken, bir taraftan da laboratuvar ortamında insanlığı doyurmak adına çalışmalar yapılıyor.
 
İRFAN DONAT KİMDİR?
Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesinde lisans eğitimi alan İrfan Donat, yüksek lisansını Kennesaw State University’de işletme üzerine yaptı. Medya sektörüne 1997 yılında Milliyet Gazetesinde başlayan Donat, 2009-2012 yıllarında Sabah Gazetesinde ekonomi editörü olarak çalıştı. Enerji, tarım ve gıda sektörüne yönelik haber, araştırma ve özel röportajlara imza atan Donat, 2013 yılında bu yana Bloomberg HT’de tarım editörü olarak görev yapıyor. Bloomberg HT televizyonunda Tarım Analiz, Akıllı Tarım ve Mevsiminde Tarım programlarını hazırlayıp sunan Donat, tarım ve gıda sektörü üzerine köşe yazıları yazıyor.

Sağlıklı Yaşam

Pedallar Sağlıklı Yaşam İçin Çevrildi

1061Haziran2022
Bağımlılık

Yeşilay’dan “Bağımsız Gençlik” Manifestosu

1061Haziran2022
Bağımlılık

YEDAM Sempozyumu'ndan Bağımlılıklara Bilimsel Bakış

1061Haziran2022
Bağımlılık

Sağlıksız Aile Tutumları Bağımlılık İçin Risk Faktörü

1060Mayıs2022
Bağımlılık

Bağımlı Profilleri Nasıl Şekilleniyor?

1060Mayıs2022
Bağımlılık

Bağımlı Ebeveyn Çocuğun Tüm Yaşamını Etkiliyor

1060Mayıs2022
Bağımlılık

“Hayır” Diyebilen Bir Çocuk Yetiştirmek

1060Mayıs2022
Teknoloji Bağımlılığı

Ailenin Dijitalleşme ile İmtihanı

1060Mayıs2022
Bağımlılık

Bağımlılık Aileden Etkilenen ve Aileyi Etkileyen Bir Hastalıktır

1060Mayıs2022
Tütün Bağımlılığı

Elektronik sigara nikotin pandemisini gelecek nesillere taşıyor

1059Nisan2022
Tütün Bağımlılığı

Tütünle Mücadelenin Bir Ayağı da E-Sigara ile Mücadele Olmalı

1059Nisan2022
Tütün Bağımlılığı

Dünya Elektronik Sigara ile Nasıl Mücadele Ediyor?

1059Nisan2022
Tütün Bağımlılığı

Elektronik Sigara En Az Sigara Kadar Zararlı

1059Nisan2022
Tütün Bağımlılığı

Vazgeçilen her sigara sağlıklı bir hayatın kapısını aralar”

1057Şubat2022
Tütün Bağımlılığı

Çocuklarımızı sigaradan nasıl koruruz?

1057Şubat2022
Tütün Bağımlılığı

Sigara stresi azaltmaz, sigarasızlık stres oluşturur

1057Şubat2022
Tütün Bağımlılığı

Şimdi tam zamanı!

1057Şubat2022
Tütün Bağımlılığı

“Bırakabilirsin” mobil uygulamasıyla sigaradan kurtulun!

1057Şubat2022
Teknoloji Bağımlılığı

Fizikselden Sanala Yeni Bir Şiddet Türü: Siber Zorbalık

1056Ocak2022
Teknoloji Bağımlılığı

Ergenler Sosyal Medya Bağımlılığında Risk Grubunda

1056Ocak2022
Teknoloji Bağımlılığı

Geleneksel Değerler Çocukları Koruyor

1056Ocak2022
Teknoloji Bağımlılığı

Sosyal Medyada Dayatılan Güzellik Büyük Bir Yanılgı

1056Ocak2022
Kumar Bağımlılığı

Çocuklarınız İçin Ulaşılabilir Ebeveynler Olun

1055Aralık2021
Kumar Bağımlılığı

Pandemi Sonrasında Toplumları Bekleyen Tehlike: Çevrim İçi Kumar Bağımlılığı

1055Aralık2021
Kumar Bağımlılığı

Aileler Tedavi Sürecine Aktif Olarak Dahil Olmalı

1055Aralık2021
Kumar Bağımlılığı

“Gençliğin En Büyük Sorunu Büyüyememek”

1053Ekim2021
Yaşam

İyi Arkadaş Çevresi Bağımlılıklardan Uzak Tutar

1053Ekim2021
Yaşam

Davranışsal Bağımlılıklar En Çok Genç ve Ergenleri Etkiliyor

1053Ekim2021
Madde Bağımlılığı

Çocuğum Madde Kullanıyor mu?

1053Ekim2021
Yaşam

Gençlerin Gözünden Bağımlılıklar

1053Ekim2021
Yaşam

Sağlıklı Nesil Sağlıklı Gelecek Yetenek Yarışması, Edebiyat ve Sanatla Farkındalık Oluşturuyor

1053Ekim2021
Sağlıklı Yaşam

Antikten Moderne 28 Asırlık Yolculuk

1052Eylül2021
Sağlıklı Yaşam

Türkiye’nin En Başarılı Olimpiyat Tecrübesi TOKYO 2020’nin Ardından

1052Eylül2021
Sağlıklı Yaşam

Yaşam Becerileri Bireyi ve Toplumu Korur

1051Ağustos2021
Sağlıklı Yaşam

Stresle Mücadelede Yaşam Becerileri Faktörü

1051Ağustos2021
Sağlıklı Yaşam

Aileyle Sağlıklı İletişim Sağlıklı Kararları Doğurur

1051Ağustos2021
Sağlıklı Yaşam

“Hobiler Bizi Ruhsal Olarak Geliştirir”

1051Ağustos2021
Sağlıklı Yaşam

Hangi Yaşta Hangi Sporu Yapmalı?

1051Ağustos2021
Yaşam

“Sanat ve Kitap Bağımlısıyım”

1051Ağustos2021
Teknoloji Bağımlılığı

YEDAM'dan İnternet Bağımlılığına Özgün Çözümler

1050Temmuz2021
Teknoloji Bağımlılığı

Pandemi Sarmalında Oyun Oynama Bozukluğu

1050Temmuz2021
Teknoloji Bağımlılığı

“Ebeveynler Doğru Rol Model Olmalı”

1050Temmuz2021
Teknoloji Bağımlılığı

Oyun Oynama Bozukluğunun Tedavisinde Yasaklar Çözüm Değil

1050Temmuz2021
Teknoloji Bağımlılığı

“Ulusal Kampanyalar Farkındalık Oluşturuyor”

1050Temmuz2021
Teknoloji Bağımlılığı

Teknoloji Sizi Değil, Siz Onu Kontrol Edin!

1050Temmuz2021
Teknoloji Bağımlılığı

Teknoloji Bağımlılığı Hasta Ediyor

1050Temmuz2021
Sağlıklı Yaşam

Artan Obezite, TBMM’nin de Gündeminde

1049Haziran2021
Sağlıklı Yaşam

Türkiye’nin Obeziteyle Mücadelesi

1049Haziran2021
Sağlıklı Yaşam

Obezite, 21’inci Yüzyılın En Önemli Sağlık Sorunudur

1049Haziran2021
Sağlıklı Yaşam

Evde Kalmak Virüsten Korudu, Obeziteyi Artırdı

1049Haziran2021
Sağlıklı Yaşam

“Pandemi Döneminde Yeme Bozuklukları Arttı”

1049Haziran2021
Sağlıklı Yaşam

“Besin Örüntüsü Dengeli Olmalı”

1049Haziran2021
Sağlıklı Yaşam

Evde Hareketsiz Kalmayın!

1049Haziran2021
Sağlıklı Yaşam

Ağır Yaşamların Yükü Hafifliyor Mu?

1049Haziran2021
Yaşam

Gidene Üzülmek Yerine Var Olanı Güçlendirmeliyiz

1049Haziran2021
Yaşam

“Babalar Dua Gibidir; Artık Görünmez Olsa Da Dokunur Evladına...”

1049Haziran2021
Bağımlılık

“Sanat ve Spor, Bağımlılıkla Mücadelenin Panzehirleridir”

1048Mayıs2021
Bağımlılık

Gençlerde Davranışsal Bağımlılıklar Artıyor

1048Mayıs2021
Bağımlılık

“Aile Bağları Ne Kadar Sağlamsa, Bağımlılık Riski O Kadar Azalır”

1048Mayıs2021
Bağımlılık

"Özgürlük ve Sorumluluk Birbirini Tamamlar"

1048Mayıs2021
Bağımlılık

Anne-Babalar Dikkat! Uzun Süreli Ekran Maruziyeti Nelere Yol Açıyor?

1048Mayıs2021
Bağımlılık

Yeşilay Gençlerin, Gençler Yeşilay’ın Yanında!

1048Mayıs2021
Bağımlılık

Geleceğin Olimpiyat Şampiyonları TOHM’da Yetişiyor

1048Mayıs2021
Teknoloji Bağımlılığı

“Bağımlı Kişi, İnterneti Bir Kaçış Yöntemi Olarak Kullanıyor”

1047Nisan2021
Bağımlılık

Anne Babaya Güvenli Bağlanma Bağımlılıktan Korur

1047Nisan2021
Bağımlılık

“Öz Saygısı Düşük Bireylerde Bağımlılık Riski Daha Fazladır”

1047Nisan2021
Bağımlılık

Pandemi Sürecinde Kaygı Bozukluğu Arttı

1047Nisan2021
Bağımlılık

Sosyal Kaygı İnternet Bağımlılığını Tetikliyor

1047Nisan2021
Yaşam

Buz Hokeyi Sayesinde “Tek Yürek” Oldular: Bağımlılıktan Kurtuldular

1047Nisan2021
Teknoloji Bağımlılığı

Dijital Çağın Hastalığı: Yeni Nesil Bağımlılıklar

1046Mart2021
Teknoloji Bağımlılığı

Yasa Dışı Kumar ve Bahisle Hukuksal Mücadele

1046Mart2021
Teknoloji Bağımlılığı

Sevgi ve İlgi Bağımlılıklardan Korur

1046Mart2021
Teknoloji Bağımlılığı

“Bağımlılık Tüm Aileyi Etkileyen Bir Hastalıktır”

1046Mart2021
Teknoloji Bağımlılığı

“Dijitalleşme Aile İçi İlişkilerin Kalitesini Düşürüyor”

1046Mart2021
Yaşam

“Pandemiden Ders Çıkararak Geleceğimizi Kurtarabiliriz”

1046Mart2021
Tütün Bağımlılığı

“Kampanyalar Sigara Endüstrisinin Gerçek Yüzünü Gösteriyor”

1045Şubat2021
Tütün Bağımlılığı

"Tütün Fiyatları ve Vergiler Düşürülmemelidir"

1045Şubat2021
Tütün Bağımlılığı

“Elektronik Sigara Kullanmak, Marka Değiştirerek Sigara Kullanımına Devam Etmek Gibidir”

1045Mart2021
Tütün Bağımlılığı

“Sigarayı Bırakmak Kanser Riskini Azaltır”

1045Şubat2021
Tütün Bağımlılığı

Pandemide Sigara İçme Oranları Düştü

1045Şubat2021
Tütün Bağımlılığı

"Çocuğunuzun ‘Hayır’ Deme Becerisini Geliştirin"

1045Şubat2021
Tütün Bağımlılığı

Tütün Bağımlılığına Karşı YEDAM Desteği

1045Şubat2021
Madde Bağımlılığı

Madde Bağımlılığı COVID-19'u Tetikliyor

1044Ocak2021
Madde Bağımlılığı

"Bağımlılık Tedavisi Ertelenmemeli, Güçlendirilmeli"

1044Ocak2021
Madde Bağımlılığı

“Madde Bağımlılığının Gerçek Tedavisi Rehabilitasyondur”

1044Ocak2021
Madde Bağımlılığı

Zehir Tacirlerinin Pandemi Fırsatçılığı

1044Ocak2021
Madde Bağımlılığı

Her İki Madde Bağımlısından Biri Depresyonda

1044Ocak2021
Madde Bağımlılığı

"Online Terapi, Kişileri Madde Kullanımından Uzak Tuttu"

1044Ocak2021
Sağlıklı Yaşam

“Gençlik İnsan Hayatının En Zor Dönemidir”

1043Aralık2020
Sağlıklı Yaşam

Doğru Rol Model Olmak Önemli

1043Aralık2020
Sağlıklı Yaşam

“Spor ve Sanat Tedavi Edicidir”

1043Aralık2020
Sağlıklı Yaşam

Mutluluk Ailede Başlar

1043Mutluluk Ailede Başlar2020
Sağlıklı Yaşam

“Depresyon, Gündelik Bir Keyifsizlik Hali Değildir”

1043Aralık2020
Sağlıklı Yaşam

Beslenme Anlayışı Ailede Şekilleniyor

1042Kasım2020
Sağlıklı Yaşam

“Organik Beslenmeye Mucizevi Bir Anlam Yüklenilmemeli”

1042Kasım2020
Sağlıklı Yaşam

Bir Tür Yeme Bozukluğu: Ortoreksiya Nervoza

1042Kasım2020
Sağlıklı Yaşam

Tarladan Sofraya Uzanan Bir Zincir: Gıda Güvenliği

1042Kasım2020
Sağlıklı Yaşam

“Tarımsal Üretimi Tüketici Davranışları Belirleyecek”

1042Kasım2020
Sağlıklı Yaşam

Ekolojik Yaşam Arayışları

1042Kasım2020

“Çocuklarımızı Korumakla Yükümlüyüz”

Ekim
Teknoloji Bağımlılığı

Oyun Bağımlılığı Nelere Yol Açıyor?

1041Ekim2020
Teknoloji Bağımlılığı

Oyun Bağımlılığı Yetişkinleri de Buluyor

1041Ekim2020
Teknoloji Bağımlılığı

"Ticari Kaygılar Çocukları Korumanın Önüne Geçiyor"

1041Ekim2020
Teknoloji Bağımlılığı

"Yasak Koyarak Çocuğunuzu Bağımlılıktan Koruyamazsınız"

1041Ekim2020
Teknoloji Bağımlılığı

Oyun Bağımlılığının Karanlık Yüzü

1041Ekim2020
Teknoloji Bağımlılığı

Davranışsal Bağımlılıklara YEDAM Desteği

1041Ekim2020
Teknoloji Bağımlılığı

Bütün Aile Toplanalım, Ekranları Unutalım

1041Ekim2020
Eğitim

"Eğitimin Sürekliliği Sağlanmalı"

1040Eylül2020
Yaşam

“Çocuklarınıza Onları Önemsediğinizi Hissettirin”

1040Eylül2020
Eğitim

Bu Sefer Ziller Ebeveynler İçin Mi Çalıyor?

1040Eylül2020
Eğitim

Okul Fobisi Sizi Korkutmasın!

1040Eylül2020
Eğitim

Okula Yeni Başlayanların Pandemiyle İmtihanı

1040Eylül2020
Eğitim

Okullar Sağlık Tedbirleri İle Açılıyor

1040Eylül2020
Eğitim

Yeşilay Eğitim Faaliyetleri Hız Kesmiyor

1040Eylül2020
Alkol Bağımlılığı

Gençlerde Alkol Bağımlılığında Önemli Bir Basamak: Sosyal İçicilik

1039Ağustos2020
Alkol Bağımlılığı

Alkol Bağımlılığı Nedir, Nasıl Başlar, Nasıl Tedavi Edilir?

1039Ağustos2020
Alkol Bağımlılığı

Nöroloji Alkolün Güvenli Sınırı Yok Diyor!

1039Ağustos2020
Bağımlılık

Pandemi Bağımlılıkları Tetikledi

1039Ağustos2020
Alkol Bağımlılığı

Alkol Vücuda Neler Yapıyor?

1039Ağustos2020
Yaşam

“İyiliğin Kanatlarına Tutunmaya Her Zamankinden Çok İhtiyacımız Var”

1038Temmuz2020
Yaşam

Pandemi Günlerinde Dayanışmanın Çarpan Etkisi: Vefa Sosyal Destek Grubu

1038Temmuz2020
Yaşam

Türkiye’de Afet Yönetimi ve Gönüllülük

1038Temmuz2020
Yaşam

"İnsan"ın En Zor Anında 152 Yıldır Hep O Var: Türk Kızılay

1038Temmuz2020
Yaşam

Bağımlılığa Karşı "Gönüllü" Mücadelenin Adı; Yeşilay

1038Temmuz2020
Yaşam

Bir Ömür Boyu Yeşilaylı Olanlar…

1038Temmuz2020
Yaşam

Gönüllü Olmak Hem Sizi Hem De Dünyayı Değiştirir

1038Temmuz2020
Yaşam

Vakıf ve Gönüllülük Üzerine

1038Temmuz2020
Teknoloji Bağımlılığı

"Teknoloji Kullanımı Stresi Artırıyor"

1037Haziran2020
Teknoloji Bağımlılığı

Pandemi Günlerinde "Teknoloji" Dost Mu, Düşman Mı?

1037Haziran2020
Teknoloji Bağımlılığı

Koronavirüs Dijital Bağımlığı Tetikledi

1037Haziran2020
Yaşam

"Evden Çalışma Modeli B Planı Olarak Elimizde"

1037Haziran2020
Yaşam

10 Soruda Koronavirüs Sonrası Küresel Sistem

1037Haziran2020
Alkol Bağımlılığı

"Şişenini Dibi"nden Görünenler

1032Ocak2020
Alkol Bağımlılığı

İpler Senin Elinde Alkole Hayır De!

1032Ocak2020
Tütün Bağımlılığı

Prof. Dr. Mehmet Ceyhan: "Sigarayı Bugün Bıraksanız Yarın Covid-19 Riskiniz Azalır"

1036Mayıs2020
Sağlıklı Yaşam

Diyetisyen Derya Zünbülcan: "Esas Risk, Yanlış Beslenme"

1036Mayıs2020
Sağlıklı Yaşam

"Koronafobi" Virüsten Daha Hızlı Yayılıyor

1036Mayıs2020
Eğitim

Hayat da Eğitim de Eve Sığar

1036Mayıs2020
Sağlıklı Yaşam

Korona Günlerinde Ev Hayatı

1036Mayıs2020
Sağlıklı Yaşam

Sağlıklı Yaşam İçin Sporla “Evde Kal”

1036Mayıs2020
Sağlıklı Yaşam

Doğal Dezenfeksiyon Aracı: Güneş

1036Mayıs2020
Sağlıklı Yaşam

El Hijyeni Virüsten Korur

1036Mayıs2020
Sağlıklı Yaşam

Evde Düzen İçin İpuçları

1036Mayıs2020
Sağlıklı Yaşam

Bahane Yok! Oyun Vakti

1036Mayıs2020
Sağlıklı Yaşam

Asıl Soru Şu; Bağışıklık Sistemimizi Nasıl Koruruz?

1035Nisan2020
Sağlıklı Yaşam

"Dengeli Beslenme Sizi Mutlu Eder"

1035Nisan2020
Sağlıklı Yaşam

Daha İyi Bir Yaşam İçin Sadeleşin

1035Nisan2020
Sağlıklı Yaşam

Doğal Yaşamda Sürdürülebilirlik Önemli

1035Nisan2020
Sağlıklı Yaşam

Aşılama Yalnızca Kişiyi Değil Toplumu da Koruyor

1035Nisan2020
Sağlıklı Yaşam

Bitkilerin İyileştirme Gücü Hakkında Her Şey

1035Nisan2020
Teknoloji Bağımlılığı

Gençlikve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu: "E-sporun en büyük riski, dijital bağımlılıktır"

1031Aralık2019
Teknoloji Bağımlılığı

DSÖ’nün Gündeminde E-spor ve Oyun Bağımlılığı Var

1031Aralık2019
Teknoloji Bağımlılığı

E-Spor Obeziteye Neden Oluyor

1031Aralık2019
Teknoloji Bağımlılığı

Dijital Oyun Nasıl E-spor Oldu?

1031Aralık2019
Teknoloji Bağımlılığı

Prof. Dr. Tolga Arıcak: E-Spor Bağımlılık Riskini Artıracak

1031Aralık2019
Teknoloji Bağımlılığı

Yeşilay Genel Başkanı Prof. Dr. Mücahit Öztürk: Dijital oyunların e-spor olarak anılmasına itirazımız var

1031Aralık2019
Tütün Bağımlılığı

Elektronik Sigara ile Yasal Mücadele

1030Kasım2019
Tütün Bağımlılığı

Elektronik Sigara Can Almaya Devam Ediyor Can Almaya Devam Ediyor

1030Kasım2019
Tütün Bağımlılığı

Elektronik Sigara da Sigara Kadar Zararlı

1030Kasım2019
Tütün Bağımlılığı

Doç. Dr. Toker Ergüder: Elektronik Sigara, En Az Sigara Kadar Bağımlılık Yapıyor

1030Kasım2019
Tütün Bağımlılığı

Amaçları Daha Fazla İnsanı Bağımlı Yapmak

1030Kasım2019