Yeşilay gençliği seviyor, gençlik Yeşilay’ın varlığını hissediyor

Bir milletin var ve güçlü olabilmesinin tek yolu; sağlıklı, ahlaklı, kültürel yapısı güçlü bir toplumun tesis edilmesidir. Tam bağımsızlık, Mustafa Kemal Atatürk’ün de ifade ettiği gibi, “fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür” nesiller yetiştirmekten geçer. İşte bu bilinçle yola çıkan Yeşilay ülküsü bugün 104. yaşını kutluyor.

19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başından itibaren nesilleri tehdit eden dâhili ve haricî pek çok unsur ortaya çıktı. Bunların başında alkol, uyuşturucu, sigara ve kumar gibi kötü alışkanlıklar geliyordu. Bu alışkanlıklar sadece kullananlara zarar vermiyor, âdeta bütün bir ülkenin geleceğini tehdit ediyordu. Osmanlı Devleti de maalesef tüm bu olumsuz gelişmelerden payına düşeni fazlasıyla almıştı. Birinci Dünya Savaşı’nın kaybedilmesi Türk toplumunda bezginlik ve umutsuzluk dalgasına neden olmuştu. Uzun süren savaş sonucunda toplumda ahlaki çöküntü baş göstermiş, yaşanan felaketler insanların psikolojilerini olumsuz etkilemişti. Bu durum alkolden medet umma arayışlarını artırmıştı. İşte böyle bir ortamda kurulan Hilal-i Ahdar Cemiyeti, Türk toplumunu ve özellikle de geleceğimiz olan gençleri zararlı alışkanlardan korumak amacıyla alkollü içkiyle mücadele bayrağını açtı.

GENÇLERLE BİRLİKTE GENÇLİĞİ KORUMAK

1920 yılında kurulan Yeşilay, hem gençliği korumak hem de gençleri kendi çalışmalarına dâhil ederek bu yolu birlikte yürümek amacıyla enerjik, heyecanlı, güçlü ve kararlı gençliği tüm çalışmalarının vazgeçilmezi hâline getirdi. İlk olarak alkolün yasaklanması için çalışmalar yapan cemiyetin ikinci önemli hedefi öğretmen ve öğrencilere ulaşabilmekti. Okullarda gençlere alkolün zararlarının anlatılması amacıyla düzenlenen dersler ve toplantılar, cemiyetin ilk gençlik faaliyetleri oldu. Bu hedefe ulaşmakta hiç de küçümsenmeyecek bir mesafe katedildi. Kuruluş aşamasının ilk üç aylık döneminde imparatorluğun en parlak okulları olan Darüşşafaka, Baytar Mektebi, Ticaret Mektebi, Bezm-i Âlem Sultanisi, İmalat-ı Harbiye Usta Mekteplerine girilmiş, öğrencilerin önemli bir kısmı cemiyete üye yapılmıştı.

MÜCADELE ALANI GENİŞLEDİ

Yeşilay alkolle mücadeleye karşı kurulmuş olsa da çok kısa bir süre sonra kokain, morfin ve esrarı da gündemine alarak bağımlılıkla mücadele alanını genişletti. Böylelikle millî mücadele ruhu ayakta tutulurken, Batılılaşma istilasına karşı savunma merkezi oluşturmak ve tüm bunlarla çocuk ve gençlere güzel bir gelecek sağlamak amacı hedeflenmişti. Cemiyet ilk yıllarında bildiriler ve konferanslarla halka ulaştı. Okullarda alkolün zararlarını anlatan konferanslar düzenlenmeye devam edildi.

TÜRKİYE İÇKİ ALEYHTARI GENÇLER CEMİYETİ

Kısa sürede hedef büyüten Yeşilay, gençlerin bağımlılık konusundaki dikkatlerini daha da çekmek, onları bilgilendirmek ve bu mücadeleye dâhil etmek amacıyla 10 Kasım 1930’da Türkiye İçki Aleyhtarı Gençler Cemiyeti’ni kurdu. Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman Usman’ın öncülüğünde kurulan bu cemiyet, Yeşilay’ın gençlik yüzü olarak çalışmalarda bulundu.

Cemiyetin gayesi, “sağlık, soy ve irade düşmanı içki ve uyuşturucu maddelerle mücadele etmek ve bu ülküyü yayarak, sağlam vücutlu ve sağlam iradeli bir gençliğin yetişmesine çalışmak” şeklinde ifade edilmişti. Daha sonra Yeşilay’dan ayrı bir cemiyet görünümü sergilemeye başlayan bu kuruluş, Yeşilay Gençlik Şubesi adıyla genel merkeze bağlı ve okullardaki Yeşilay kolları ile ortak çalışmalar yapan bir ünite hâline getirildi. Yeşilay gençlik yapılandırması bir süre Gençlik Birliği, Gençlik Teşkilatı gibi farklı isimlerle de anıldı. Okullardaki Yeşilay kollarından ayrı olarak “Yeşilay Gençlik Şubesi”, kullanılan en son isim oldu.

“TÜRK GENÇLİĞİ ALKOL DENİZİNDE BOĞULMADI”

Türkiye İçki Aleyhtarı Gençler Cemiyeti’nin kuruluşu yabancı ülkeler tarafından da ilgiyle takip edildi. I. Dünya Savaşı sonrası tüm dünyada yükselen alkol tüketimine göndermede bulunularak, “Dünya Savaşı Türk gençliğini alkol denizinde boğmadı. Yüksekokul ve üniversite öğrencileri caddelerde sendelerken yahut gecelerini mü- zikhollerde geçirirken görülmüyor” tespitine yer verildi.

İÇKİ, OKULLARDA DİSİPLİN SUÇU KABUL EDİLDİ

Yeşilay, 1938 yılında düzenlenen Millî Eğim Şurası’na Genel Sekreter düzeyinde katıldı. Okullarda uygulanacak disiplin tüzüğünde cezayı gerektiren sebepler arasında içki ve uyuşturucu maddelerin yer alması hakkında yapılan sunum neticesinde alkol okullarda disiplin suçu olarak kabul edildi.

ALKOLÜN ZARARLARI DERS KİTAPLARINA GİRDİ

Yeşilaycılar, 1939 yılında okul kitaplarında içki aleyhinde yazılar bulunmasını ve gündelik gazetelerde çocuk ruhu üzerinde zararlı tesirler yapacak neşriyata ve radyolarda alkolü metheden şarkılara izin verilmemesi yönünde yaptığı çalışmaların sonucunu aldı. Yeni biyoloji kitaplarında alkol aleyhinde yazılar yayınlanmasına karar verildi.

YEŞİLAY OKULLARA GİRİYOR

Yeşilay’ın okullara girişi önce okullarda toplanma ve temsilci seçebilme, sonra da Yeşilay kolları açma hakkı elde etme kararıyla birlikte oldu. Evvela dönemin Millî Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel, 1940 yılında Tebliğler Dergisi’nde yayınlanan bir talimatıyla Yeşilay’a destek verdi. Bakan Yücel, Orta Öğretim Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan talimatıyla, “Lise sınıfları ile 15 yaşını bitirmiş ortaokul öğrencilerine Yeşilay kurumuna üye olmaları hâlinde aralarında toplanma ve temsilci seçebilme izni verilmesi” talimatını tüm okul yönetimlerine iletiyordu. Bakan Yücel ayrıca Yeşilay üyesi okul öğrencilerinin diğer öğrencileri Yeşilay’a üye olmanın önemi hakkında aydınlatmalarını da istiyordu.

GENÇLERİN İLK ULUSLARARASI TEMSİLİ

Yeşilay Gençlik Şubesi, ilk uluslararası temsil görevini 1948 yılında İsveç’te toplanan Milletlerarası İçki Düşmanı Gençler Kongresi’ne giderek yerine getirdi.

OKULLARDA YEŞİLAY HAFTASI KUTLANIYOR

Yeşilay, 1960 yılında âdeta asla yok olmayacağını kanıtlar nitelikte bir adım daha attı. Genel Başkan Dr. Şükrü Hazım Tiner, 1-8 Mart günlerinin ülke genelinde Yeşilay Haftası olarak ilan edildiğini duyurdu. Bu haber tüm basının ilgisini çekti. Daha da sevindirici haber ise Tiner’in bu haftayı okullarda kutlama programına dâhil ettirmesiydi.

YEŞİLAY YAYINLARI VE CAĞALOĞLU GENÇLERİN GÖZDESİ OLDU

Yeşilay’ın gençlerin ilgisini çeken bir diğer alanı ise yayınları oldu. Yeşilay Dergisi o dönemlerin âdeta sağlık, yaşam ve kültür ikonuydu. Gençlerin yazdıkları şiirler, yazılar, kültür-sanat faaliyetleri, gezi notları dergide yayımlanıyordu. 1969 yılında yayın hayatına başlayan Mavi Kırlangıç çocuk dergisi de her eve girmeye başlamış, güvenilir bilgilerle, oyunlarla, hikâyelerle geleceğin Yeşilaycı gönüllülerinin ilgisini çekmeyi başarmıştı. Yeşilay’da gençlerin ilgisini çeken bir diğer unsur ise Yeşilay binasının yer aldığı Cağaloğlu’ydu. Tüm yayınların, birliklerin, matbaaların, derneklerin yer aldığı semt, aydın ve vatansever kanaat önderlerinin vazgeçilmez toplanma yeriydi. Dolayısıyla da gençler bu durumdan feyz alma fırsatını kaçırmadı. Gençlik şubeleri ilerleyen dönemlerde sadece genel merkezde yer almakla kalmadı, Yeşilay şubesi kurulan illerde de yapılandırmalar gerçekleştirdi.

YEŞİLAY GENÇLİK MARŞI

1960 yılında vatan sevgisi ve Yeşilay ülküsünü her zaman hissettirmek için sözleri F. Fuat Çelen’e, güftesi Şahap Öktem’e ait bir marş hazırlandı. Kötü alışkanlıklardan uzak duran gençlik için hazırlanan marş, Yeşilay’ın Gençlik Marşı olarak biliniyor.

ÖNCÜ EKİP GENÇ YEŞİLAY

104 yıldır Yeşilay’ın varoluşundaki güç olan gençlik hiçbir zaman değerini yitirmedi. Günümüzde, “bağımlılıklarla mücadelede öncü ekip Genç Yeşilay” misyonuna sahip gençlik yapılanması yurdun dört bir yanında Yeşilay elçiliği görevini sürdürüyor.

2014 yılından itibaren teşkilatlanmaya başlayan Genç Yeşilay, gençliğin beden ve ruh sağlığını tahrip eden bağımlılıklar ve bütün zararlı alışkanlıklarla mücadele etmek, gençleri spor ve sanat gibi yararlı uğraşılara yönlendirmek, millî kültürüne bağlı nesiller yetiştirmek amacıyla faaliyetlerini sürdürüyor. Genç Yeşilay faaliyetleri; üniversite kulüpleri, gençlik kampları, iş birliği kampları, Yeşil Sahne söyleşileri, TBM akran eğitimleri, stant ve saha faaliyetleri başlıkları altında toplanıyor.

Genç Yeşilay Üniversite Kulüpleri’nin sayısı Şubat 2024 itibarıyla 174’e ulaşmış durumda. 2014 yılından itibaren teşkilatlanmaya başlayan Genç Yeşilay Üniversite Kulüpleri, dönem içinde eğitim, seminer, stant etkinliği, sportif etkinlikler, farkındalık çalışmaları gibi faaliyetlerle Yeşilay çalışmalarını üniversitelerde yaygınlaştıran, bağımlılıklarla mücadelede öncü olan ekibin bir parçasını oluşturuyor.

Genç Yeşilay’ın gençlere yönelik çalışma alanlarından olan gençlik kamplarına 2014 yılından itibaren 79 bin gönüllü katıldı. Kamplarda gençlere Yeşilay farkındalığı kazandıracak eğitimler verildi.

Üniversite Genç Yeşilay Kulübü gönüllüsü olan gençlere; alanında uzman akademisyenler tarafından icra edilen eğitimlerle alkol, tütün, madde, kumar ve teknoloji bağımlılıkları ve sağlıklı yaşam alanlarında eğitim verilerek akranlarına farkındalık eğitimi vermesi hedeflenen TBM Akran Eğitimleri Programı her sene tekrarlanıyor. Her yıl yeni akran eğitici adaylarının katıldığı bu programda amaç, eğitim alan gönüllülerin, aldıkları bu eğitimleri üniversitelerinde arkadaşlarına aktararak farkındalık kazanan gençlerin sayılarının artması. 2015-2024 yılları arasında yapılan eğitimler sonucunda 1147 akran eğitimcisi yetiştirildi.

YİNE VE YENİDEN YEŞİL SAHNE

Genç Yeşilay ayrıca, 1952 yılında uygulanmaya başlanan Yeşil Sahne etkinliklerini 2015 yılında tekrar hayata geçirerek gençlere rol model olacak ünlü kişiler ve uzman akademisyenlerle Yeşilay farkındalığı oluşturma çalışmalarını da yürütüyor. 2015 yılı itibariyle tekrar hayata geçen Yeşil Sahne Projesi ile 47 şehir, 136 program, 1200 gönüllü ve toplamda 20 bin üniversite öğrencisine ulaşıldı.

STANT VE SAHA FAALİYETLERİ

Gençler tüm bunların yanı sıra stant ve saha faaliyetleri ile de diğer gençlerle buluşuyor. Üniversite Genç Yeşilay Kulüpleri, dönem başlarında ve dönem boyunca önemli günlerde kampüs ve fakültelerde stant faaliyetleri yaparak Yeşilay bilinirliğini ve farkındalığını artırmak üzere çalışmalar yapıyor. Genel merkezin promosyon malzemeleri göndererek desteklediği stant faaliyetlerinde üye ve gönüllü kazanımı çalışmaları da yapılıyor. Kulüpler, bulundukları ilin imkânlarına göre saha faaliyetleri de düzenliyor. Bisiklet turları, doğa yürüyüşleri, voleybol, basketbol, badminton müsabakaları gibi faaliyetler bu kapsamda yer alan etkinliklerden bazılarını oluşturuyor.

GÜZELLİKLE ÇARPAN KALPLER YEŞİLAY İLE BULUŞTU

2015-2023 yılları arasında 293 Genç Yeşilay gönüllüsü ile birlikte toplamda 79 bin kamp katılımcısına bağımlılıkla mücadele eğitimleri verildi. Genç Yeşilay’ın etkinliklerine katılan gönüllü gençler yaşadıkları deneyimden oldukça mutlu… Yeşilay ailesinin bir parçası olmanın gururunu yaşayan gençler, kazandıkları farkındalığı ve yaşadıkları eşsiz deneyimleri şu cümlelerle anlatıyorlar:

• “Ne kadar teşekkür etsek az. Böyle büyük bir aile olduğumuzu biliyorduk ama bir araya gelince o his, o duygular tarif edilemez. Bu ailenin bir parçası olmak sizlerle aynı yolda yürümek benim için büyük bir gurur. Yeşilay kampı için gece gündüz çalışan Arif müdürüme, Şevval, Sümeyye ve Şule ablalarıma ve bizleri asla yalnız bırakmayan Faruk abime sonsuz saygı ve teşekkürlerimi iletiyorum. Lütfen seneye de bir araya gelelim…”

• “Bir arada olmak, birliktelik içinde deneyimler aktarabilmek, tanımak ve aidiyet duygularının bütünleştiği bir ortamın devamlılığının sağlanmasıyla Yeşilay'ın çok daha güçlü olacağına inanıyorum. Bu tarz içeriklerde hep bir arada bulunabilmeyi temenni ediyorum. Emeği geçen herkese sonsuz teşekkürler… Güzelliklerle çarpan kalplerimiz Yeşilay ile buluştu. Daim olmasını temenni ediyorum.”

• “Yeşilay’ın bu kadar kapsamlı olduğunu düşünmüyordum bu konuda yanıldığımı gördüm her şey çok güzeldi ve her şey için teşekkür ederim.”

• “Teşekkür ederim, hayatımın en anlamlı dönemi oldu. Yeşilay’ın ne derece önemli olduğunu anladım ve gönüllüsü oldum. Eve dönünce ilk işim şubeye gitmek olacak. Bu konuda yönlendirmeleri, verdiği eğitim ve bize kattıkları için Veysel şefe çok teşekkür ederim.”

• “Kamp harikaydı. Veysel şefimle tanıştığım için çok şanslı hissediyorum kendimi. Bağımlılık hakkında ilerleme kaydettiğime inanıyorum. Gelecekte daha da bilinçli gençler olmamızda Yeşilay’ın katkıları büyük olacaktır. İyi ki Yeşilay var…”

• “Bu kadar kısa süre içinde bu güzellikleri bize yaşattığı için Yeşilay ailesine çok teşekkür ederim. Harika bilgiler edindim. Yeşilay eğitimleri çok çok güzeldi. Keşke daha çok insan dinlese. Heybem dolu olarak kamptan ayrıldım ve bir Yeşilay gönüllüsü olarak hayatıma devam edecek olmaktan mutluluk duyuyorum. İyi ki Yeşilay var!”

• “Hayatımın ilerleyen yıllarında hep güzel anacağım, yaşamış olduğum en güzel zaman dilimlerinden biri oldu. Burada öğrendiklerimi çevreme yayıp bağımlılıkla mücadeleye ufak da olsa katkı sunmak bana onur verir.”

• “Tüm emekleriniz için teşekkür ederiz. Bu kamptan sonra gerçekten kamplara ne kadar ihtiyacımız olduğunu anladık. Hem eğitim olarak hem ilham olarak hem heyecan olarak bize birçok fayda sağladı. O yüzden kampların her yıl düzenli bir şekilde yapılmasını çok isteriz.”

• “Yeşilay ile çıktığım bu yolda her gün farklı deneyimlerimin olması beni fazlası ile mutlu ediyor.”

GENÇ YEŞİLAYCILAR DEPREM BÖLGESİNDE

Yeşilay, “asrın felaketi” olarak nitelendirilen Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından yardım için bölgeye giden sivil toplum kuruluşları arasında depremin ilk gününden itibaren yerini aldı. Şube personelini ve Genç Yeşilay gönüllülerini yerel afet koordinasyon merkezlerine yönlendiren Yeşilay, deprem bölgesinde önemli çalışmalara imza attı.

Yeşilay gönüllüsü gençler depremin etkili olduğu 11 ilde afetzedelerin acil barınma, beslenme, giyecek ve ısınma gibi temel ihtiyaçlarının karşılanması için özveriyle çalıştılar. Afet bölgesinde canla başla çalışan Genç Yeşilaycılar deneyimlerini şöyle aktardılar:

Malatya

“İlk geldiğimde sadece vakit geçirmek için bir şeyler yapacağımızı zannetmiştim. Ama gördüm ki Yeşilay çok iyi hazırlanmış, kaliteli bir ekiple gerçekten çocuklara bir fayda gözeterek bu işe başlamış. Bu süreçte hiç yorgunluk hissetmiyorum. Depremi yaşayan biri olarak bana da çok iyi geldi.”

Adıyaman

“Ailemle beraber depremden maddi ve manevi etkilenmeme rağmen her gün evden çıkıp gönüllülük faaliyetlerine katılmak bana çok iyi geldi. Kendimi işe yarar hissettim ve bu bir an da olsa bana depremi unutturdu.”

Kahramanmaraş

“Yeşilay önce bana, sonra Kahramanmaraş’a çok iyi geldi.”

Kahramanmaraş

“Depremin başından beri biz burada farklı çalışmalara şahit oluyoruz. Yeşilay’ın buraya birilerine iyi gelmek için geldiğini, önceden bunun için hazırlık yaptığını ve doğru zamanda, doğru yerde yer aldığını düşünüyorum. Çocuklara iyi geldiğimizi gördükçe ben de iyi hissediyorum.”