
Büyük Yeşilay ailesine gönül veren sevgili dostlar,
Hayat hikâyelerle örülü. Hepimizin bir hikâyesi, ..
Obezite yalnızca yetişkinleri değil çocukları da etkileyen bir sorun. Çocukluk çağı obezitesi birçok sağlık sorununa yol açarken obezite çocuğun yalnızca o anki sağlık durumunu etkilemekle kalmıyor; obez çocukların büyük bir bölümü yaşamlarına obez yetişkinler olarak devam ediyorlar. Diyetisyen Kübra Çıtlak, çocuk ve ergenlerde doğru beslenmenin yolları, çocuklarda artan obezitenin nedenleri ve sonuçları hakkındaki sorularımızı yanıtladı.
Şehirleşmeyle birlikte değişen yaşam tarzı, beslenme alışkanlıklarına da etki ediyor. Bu durumdan sadece yetişkinler değil, çocuklar da etkileniyor. Diyetisyen Kübra Çıtlak,
artmış kalori alımı ve azalan fiziksel aktivitenin, çocukluk çağı obezitesinin temel nedenleri arasında yer aldığını söylüyor. Obezitenin, hem genetik hem de çevresel faktörlerden etkilenen bir sağlık problemi olduğuna da değinen Diyetisyen Kübra Çıtlak, son 30 yılda çocuk ve ergenlerde obezite oranlarının dünya genelinde artış gösterdiğine dikkat çekiyor.
ÇOCUKLARDA OBEZİTENİN ARKASINDA YATAN NEDENLER
Çocukluk çağı obezitesinin nedenleri nelerdir?
Obezite, vücutta sağlığı etkileyecek ölçüde yağ miktarının artması ve kilo alımıdır. Şehirleşmenin sonucu olarak değişen yaşam tarzı, artmış kalori alımı ve azalan fiziksel aktivite, çocukluk çağı obezitesinin temel nedenleridir. Uzun süre televizyon izlemek veya bilgisayar başında uzun saatler geçirmek ve bu sürede yüksek kalorili yiyeceklerin tüketilmesi obeziteyi daha da artırmaktadır. Obezite sıklığı, dört saatten daha fazla televizyon izleyen veya bilgisayar başında zaman geçiren çocuklarda, bir ya da bir saatten daha az televizyon izleyen çocuklara göre daha yüksek olarak saptanmıştır. Obezite ve psikolojik etmenler arasında bir ilişki olduğu kabul edilmektedir. Anne-baba-çocuk arasındaki olumsuz ilişkiler, çocuğun ruhsal yapısını etkileyip daha fazla yemeye neden olabilir.
Çocuklarda obezitenin ortaya çıkmasında genetik faktörler mi, çevresel faktörler mi daha büyük bir role sahip?
Obezite, aslında her iki maddeden de yani hem genetik hem de çevresel faktörlerden etkilenen bir sağlık problemidir.
Çocuklarda obezitenin tanısı nasıl konur? Hangi vücut kitle indeksi değerleri, obezitenin varlığının habercisi olarak kabul edilir?
Her ülkenin kendi çocukları için hazırladığı çizelgeler, cinsiyete göre değişen ve her yaş grubu için hazırlanmış standart çizelgelerle karşılaştırılır ve vücut kitle indeksi değeri yüzde 95’in üstünde olanlar obez olarak kabul edilir.
ÇOCUKLARDA OBEZİTE, PEK ÇOK HASTALIĞA NEDEN OLUYOR
Çocuklarda obezite, ilerleyen dönemlerde hangi hastalıkların ortaya çıkmasına neden olur?
Çocuklardaki obezite ilerleyen dönemlerde, kanser sıklığında artış, tip 2 diyabet, insülin direnci ve metabolik sendrom, kan yağları yüksekliği (dislipidemi), astım ve solunum yolu enfeksiyonları, karaciğer yağlanmasında artış, kalp ve damar tıkanıklığı ile ateroskleroz artışı ve erken ergenlik gibi sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir.
Dünyada ve ülkemizde çocuklarda obezite görülme oranı nedir? Bu oranda bir artış söz konusu mu? Bir artış varsa bunun nedeni nedir?
Son 30 yılda çocuk ve ergenlerde obezite oranları dünya genelinde artış göstermektedir. Ülkemizde ise obezite yüzdesinin arttığını, çocuk ve ergen nüfusun yüzde 10 ile yüzde 25’inin bu durumdan etkilendiğini görmekteyiz. Bu artışın en önemli sebebi ise gelişen teknoloji ile birlikte çocukların fiziksel aktivite sürelerinin azalması, beslenme alışkanlıklarının ve besin tercihlerinin olumsuz yönde değişmesidir.
“FAST FOOD YERİNE LİF ORANI YÜKSEK GIDALAR TERCİH EDİLMELİ”
Çocuklarda obezite nasıl önlenir? Aileler bu konuda nelere dikkat etmeli?
Öncelikle obeziteye neden olan bir hastalığın varlığı veya yokluğu, obeziteden kaynaklanan sağlık problemleri ortaya konulmalıdır. Metabolik veya hormonal problem varsa bu durum tedavi edilmelidir. Çocuğun yaş ve cinsiyetine göre sağlıklı bir beslenme programı oluşturulmalıdır. Obezitenin kaynağında sadece hareketsiz yaşam varsa günlük programa mutlaka düzenli egzersiz eklenmelidir. Günlük asgari 30 dakika aletlerle veya oyuncaklarla oynama, uygun vakitlerde yürüyüş, bisiklete binme ve sportif egzersizler teşvik edilmelidir.
Çocuklar ve ergenler için sağlıklı bir beslenme programı nasıl olmalı? Bu programda neler yer almalı ve almamalı?
Sabah güne yumurta, zeytin, peynir, domates, salatalık ve bol yeşillikli güzel bir kahvaltı ile başlanabilir. Öğle saatlerinde sebze yemeği veya çorba-yoğurt-salata ile desteklenebilir. Ara öğün olarak bir porsiyon meyve veya bir miktar kuruyemiş tercih edilebilir. Akşam da et-tavuk-balıkla protein ve güzel bir salata ile gün tamamlanabilir. Fast food gıdalar yerine lif oranı yüksek gıdalar tercih edilmelidir. Meyve ve sebze tüketimi özendirilip kalorisi çok kızartma ve yağlı gıdalardan uzaklaşılmalıdır. Tatlı, gazlı, şekerli ve paketli gıda tüketimi azaltılmalıdır.